Tekerlek Bilyası Nedir? Aks - Porya Bilyası Arıza Belirtileri ve Nedenleri

Tekerlek bilyası nedir? Aks (porya) bilyası arıza belirtileri nelerdir? Aks bilyası ne zaman değiştirilir? Tekerlek bilyası neden bozulur? Arızalı tekerlek bilyası ile araç sürülür mü?

Tekerlek Bilyası Nedir?

Tekerlek bilyası, tekerleği ve aksı birbirine bağlayan tekerlek tertibatının önemli bir parçasıdır. Tekerlek bilyası, "aks bilyası" veya "porya bilyası" olarak da adlandırılır. Metal bir halkanın arasında tutulan bir dizi çelik bilya veya konik rulmandan oluşur. Tekerleğin minimum sürtünme ile sorunsuz dönmesini sağlar. Tekerlek bilyaları, eğilme, hızlanma, frenleme ve viraj alma kuvvetlerinden kaynaklanan radyal ve eksenel yükleri desteklemek için tasarlanmış, güvenlik açısından önemli kritik bileşenlerdir. Bu nedenle düzgün çalışmadıklarında değiştirilmeleri gerekir.

Arabanızın dört lastiği de tekerlek bilyasına sahiptir. Birçok araç yüzbinlerce kilometre kullanım ömrü süresince tekerlek bilyalarının değiştirilmesine ihtiyaç duymasa da, bazı araçlarda bir veya daha fazlasının değiştirilmesi gerekebilir. Bir tekerlek bilyasının ortalama kullanım ömrü 136.000 ila 160.000 km. arasındadır. Bu sadece bir genellemedir. Tekerlek bilyasının gerçek ömrü, bilyanın kalitesine ve çalışma koşullarına bağlıdır.

Tekerlek Bilyaları Neden Bozulur?

• - Kullanım ömrünün dolması
• - Hatalı değişim (çekiç veya anahtar gibi uygun olmayan aletlerle vurmak tekerlek bilyasına zarar verir)
• - Kötü ve engebeli yollarda araç kullanmak (çukurlar, kasisler, kaldırım taşları)
• - Kalitesiz bilya kullanılması
• - Aracı sürekli sulu veya çamurlu yollarda kullanmak
• - Araç modifikasyonları (büyük ve geniş jantlar, yanlış lastikler, sert amortisör veya yaylar)

 

Arızalı Tekerlek Bilyası İle Araç Sürülürse Ne Olur?

Aracınız arızalı bir tekerlek bilyası ile sürülebilir mi? Teknik cevap evet... Araç, ses çıkaran bir tekerlek bilyası ile çok uzun süre kullanılmaya devam edebilir. İlk başlarda bilyadan gelen sesler çok düşük şiddettedir. Arıza ilerledikçe sesin şiddeti kademeli olarak artar. Sorun şu ki; zamanla bu sese aşina olacağınız için sesin şiddetini ve arızanın kötüleştiğini anlamayabilirsiniz. Onarılmadan bırakıldığında, aşağıda yazdığımız gibi tehlikeli durumlar oluşabilir.

 

Aracın Kontrolünü Kaybedebilirsiniz

Tekerlek bilyaları, tekerlek ve porya tertibatını bir eksen üzerinde döndürür. Bilya arızalandığında, artık o ekseni koruyamaz ve araç kontrolü tehlikeye girer. Arızalı bir bilyayla aracı kullanmak özellikle yüksek hızlarda son derece tehlikelidir. Otoyol trafiğinde seyir halindeyken, tamamen ayrılmak üzere ve sallanan bir tekerlek bilyası düşünün. Rulmanın yükselen sesi sizi uyarsa da, bu sese zamanla alışacağınız için algılamayabilirsiniz.

 

Fren Sorunları Yaşayabilirsiniz

Arızalı bir tekerlek bilyası, fren rotorunun sallanmasına neden olabilir, bu da kaliper pistonunu deliğine geri iter. Böylece fren uyguladığınızda beklenmedik pedal hareketine sahip olursunuz. Aracın durması zorlaşabilir veya beklenmedik şekilde bir tarafa çekebilir.

 

Aşırı Hızlarda Tekerlekleriniz Çıkabilir

Tekerlek bilyası sadece tekerlek/lastik tertibatının porya ile birlikte dönmesine izin vermekle kalmaz, aynı zamanda aracın ağırlığını da taşır. Arızalı bir tekerlek bilyası, yatak, aks veya mil aşırı derecede ısındığında tekerleğin yerinden çıkmasına sebep olur. Sadece tekerlek ve göbeğin araçtan ayrılmasının dışında aşırı kızgın bir yatak tekerleğin alev almasına da sebep olabilir. Bu durum çok nadir görünse de yağsız kalmış tekerlek bilyaları aşırı derecede ısınabilir.

Arızalı Tekerlek Bilyası İle Araç Ne Kadar Sürülebilir?

Bazıları, arızalı bir tekerlek bilyası ile 1500 km. kadar aracını kullandığını söyler. Bu tabii ki boş bir iddia. Bu durumda aracınızı ne kadar süre güvenle kullanabileceğinizi söylemek gerçekten mümkün değil. Tekerlek yatağınızdaki hasarın ciddiyetine, mevcut yol koşullarına ve diğer faktörlere bağlı olacaktır. O yüzden şansınızı fazla zorlamamak en iyisidir.

Yoldayken tekerlek rulmanınız bozulursa, sürüşe devam etmeniz önerilmez. Ancak, kesinlikle başka bir alternatifiniz yoksa, yavaş ve sabit bir tempoda ilerlemelisiniz. Ani hızlanmalardan ve dönüşlerden kaçınmalısınız.

Arıza, olumsuz ve yolu kayganlaştıran hava koşullarında ortaya çıkarsa, aracı güvenli bir noktada park edin.

Tekerlek bilyası arızası her zaman potansiyel tehlikelere açıktır. Bu nedenle aracınızı en yakın tamirciye çektirin ve arızalı tekerlek bilyanızı hemen değiştirin. Araç güvenliği her zaman önce gelmelidir.

Ayrıca, bu gibi tehlikeli durumlara düşmemek için, bilya kontrollerini ve değişimlerini zamanında yaptırın.

Tekerlek Bilyası Arıza Belirtileri Nelerdir?

Tekerlek bilyalarının arızalanmaya başladığının bazı belirtileri vardır. En yaygın belirtilerden bazıları şunlardır:

Olağandışı Gıcırtı, Vızıltı ve Cik Cik Sesleri

Sürekli yüksek sesle müzik dinliyorsanız, aracınızın çıkardığı sesleri fark edemeyebilirsiniz. Tekerlek bilyasının çıkardığı ses, lastiklerin dönüşü ile çakışır. Araç hızlanıp, lastikler ne kadar hızlı dönmeye başlarsa sesin şiddeti de artar. Bazı durumlarda, direksiyonu farklı yöne döndürdüğünüzde ses değişebilir.

Tekerlek bilyanızda bir sorun olduğuna dair en bariz işaret bu anormal sestir. Bazen, lastiklerden kaynaklı sorunlar, tekerlek bilyası ile aynı sesi çıkarabilir. Bu nedenle sesi doğru şekilde teşhis etmek önemlidir.

Lastik sesleri genellikle yol yüzeyine bağlı olarak değişir. Tekerlek bilyası sesi ise hıza göre değişir ve yol yüzeyinden bağımsız olarak tutarlıdır.

Arızalı bir tekerlek bilyası, sürüş sırasında tiz bir gıcırtı sesi çıkarır. Bu belirtileri gözlemliyorsanız, aracınızı hemen kontrol ettirin. Suçlu tekerlek bilyası olmasa bile, aracınızda kesinlikle bir sorun var.

 

Düzensiz Lastik Aşınması

Gevşek tekerlek yatakları, aracınızın hizasını bozarak anormal lastik aşınmasına neden olabilir. Aynı sonuçları yaratabilecek birçok etken olsa da tekerlek bilyalarının kapsamlı bir şekilde kontrol edilmesi gerekir.

 

Direksiyon Simidinde Titreşimler

Arızalı bir tekerlek göbeği ve yatak tertibatı, direksiyon simidinde hissedilen titreşimlere neden olabilir. Bu titreşimler, araç hızıyla veya virajlarda değişebilir. Direksiyon titreşimlerine neden olabilecek birçok sorun vardır. Bu nedenle kapsamlı bir kontrol gerekir.

 

Aracın Anormal Şekilde Yana Çekmesi

Arızalı bir tekerlek bilyası, frene bastığınız zaman aracın bir tarafa çekmesine neden olabilir. Bu belirti, arızalı fren bileşenleri nedeniyle de ilgili olabilir. Emin olmak için tamircinize kontrol ettirin.

 

ABS Uyarı Işığı

Bazı araçlarda, ABS sensörü veya halkası tekerlek göbeğine ve yatak grubuna entegre edilmiştir. Bu nedenle, tekerlek bilyasının arızalanması ABS ışığını tetikleyebilir.