Yol Tutuş Özelliği Nedir?
Yol tutuş özelliği nedir? Aracın yol tutuşunu etkileyen faktörler nelerdir? Aracın süspansiyon sistemi ile yol tutuş özelliği arasında ne gibi ilişki vardır?
Yol Tutuş Özelliği Nedir?
İster sıfır ister ikinci el olsun araç seçimi yaparken dikkat edilmesi gereken ayrıntılardan biri de aracın yol tutuş özelliğidir. Aracın yol tutuşu, hem sürüş kalitesini etkileyen hem de yol güvenliğini artıran önemli bir özelliktir.
Yol tutuş özelliği, genellikle virajlarda aracın nasıl tepki verdiğini gösterir. İyi yol tutuş özelliğine sahip olan araçlar, virajlara daha yüksek hızlarda savrulmadan girebilir. Sürücünün araç kontrolünü kaybetme olasılığı daha düşüktür. Bu da aracın merkezkaç kuvvetine karşı gelen sürtünme kuvvetinden yararlanması ile mümkündür.
Marka ve modele göre her aracın yol tutuşu birbirinden farklıdır. Bazı araçlarda yol tutuş derecesi düşükken bazılarında oldukça yüksektir.
Aracın Yol Tutuşunu Etkileyen Faktörler
Bir aracın yol tutuş özelliğinin iyi olması, genellikle süspansiyon sisteminin görevidir. Çünkü tekerlekleri yola bağlayan, yukarı ve aşağı hareket etmesini sağlayan en önemli bileşendir. Bununla birlikte aracın aerodinamik yapısı, ağırlık merkezi, lastikler, şasi ve ESP sistemi de önemli rol oynar.
Süspansiyon Sistemi
Süspansiyon sistemi, sadece aracın yol tutuş özelliklerini belirlemekle kalmaz, sürüş konforunu da etkiler. Çok konforlu olmasa da, daha iyi yol tutuşu için sert süspansiyon sistemi gereklidir. Bazı araçlarda her iki özelliği de bulmak mümkündür (VW, Audi, vb.)
Süspansiyon sistemi, genellikle yolculara rahat ve konforlu bir sürüş deneyimi sağlamak için tasarlanır. Ancak, her zaman dört tekerleğin yere temas ediyor olması gerekir. Özellikle de virajlarda! Araç hangi yöne dönüyorsa, ağırlık o yöne yaslanır. Örneğin; hızla sağa dönen bir aracın, ağırlık merkezi sağa yaslanır ve sağ tekerlekler yola daha fazla basınç uygular. Diğer iki tekerleğe binen yük azalacağından, hıza bağlı olarak yerden temasının kesilme olasılığı yüksektir. Bu durum yumuşak süspansiyona sahip araçlarda daha fazladır. Virajlarda araç sadece bir tarafa hafifçe yaslanıyorsa süspansiyon gövdeyi iyi kontrol ediyor demektir. Araç ne kadar ağır ve uzunsa, yaslanma hareketini azaltmak için yayların da o kadar sert olması gerekir. Bu durum sürüş konforunu etkilese de önemli olan güvenliktir.
Arazi araçları, spor arabalar ve normal kullanım için tasarlanan arabaların süspansiyonları değişiklik gösterir. Asfaltlarda aracın yere yakın olmasını sağlayan, toprak yollarda ise aracı yüksekte tutan süspansiyon sistemi daha uygundur.
Aracın Aerodinamik Yapısı
Aracın aerodinamik yapısı, hava direncinden kaynaklanan kayıpları azaltarak motor gücünü artırır. Aracın hızı ile hava direnci arasında doğru bir orantı bulunmaktadır. Aerodinamik özelliği olan araçlar hava direncine karşı daha etkili karşı koyabileceklerinden yol tutuş performansları da yüksek olacaktır.
Şasi Burulma Direnci
Şasi, karoseri taşıyan ve tüm araçların iskelet sistemini oluşturan temel yapıdır. Burulma direnci ise şasisinin ne kadar sertlikte tasarlandığının göstergesidir. Her aracın şasisi virajlarda burulur. Aracın şasisi, burulmaya karşı ne kadar direnç gösterirse o kadar sağlam demektir. Virajlarda şasi aşırı burulursa, süspansiyon sistemi ve lastikler görevlerini tam olarak yapamaz. Bu durum aracın savrulmasına ve kontrolden çıkmasına neden olur.
Ağırlık Merkezi
Araçların ağırlık merkezlerinin yere yakın olması iyidir. Bu sayede aracın altına giren hava akışı azalır. Bu durum, lastiklerin yola daha fazla basınç uygulamasına ve yol tutuşunun yüksek olmasına sebep olur. Altı yüksek olan araçlar virajlarda daha çok savrulur.
Lastiklerin Seçimi
Aracın yol tutuşunu artırmanın en kolay ve en basit yolu lastikleri değiştirmektir. Daha iyi çekişe sahip lastiklerin takılması, aracınızın yol tutuşunu yükseltir. Mevsim sıcaklıklarına uygun lastiklerin kullanılması ve balans ayarlarının düzenli bir şekilde yaptırılması aracın yol tutuşunda önemli bir etkendir.
Elektronik Denge Sistemi (ESP)
ESP sistemi, yeni nesil araçlarda standart donanım olarak kabul edilir. Aracın güvenle seyredebilmesi için bir gerekliliktir. Sistem, daha iyi ve güvenli bir sürüş deneyimi için, gaz pedalının ve direksiyonun konumu gibi çeşitli sensörlerden bilgiler toplar. Seyir halindeyken, yüksek hızlarda ve virajlarda direksiyonun ani manevralarla çevrilmesi aracın kontrolünü kaybetmenize neden olabilir. Bu gibi durumlarda ESP otomatik olarak devreye girerek aracın kontrolünü sağlamanıza yardımcı olur.
