Radyatör Neden Isınır? Radyatör Bakımı ve Arıza Nedenleri
Radyatör neden ısınır? Radyatör neden arızalanır? Radyatör bakımı nasıl yapılır? Motor soğutma sıvısı (antifiriz) ne zaman değiştirilir?
Radyatör Neden Isınır?
Aracınızın motoru, yanma işlemi sırasında çok fazla ısı üretir. Aşırı ısınmayı ve olası motor arızasını önlemek için bu ısı bir eşanjör aracılığıyla çıkarılmalıdır. Arabanızın ana ısı eşanjörü radyatördür. Soğutma sıvısı, motorun içinde dolaşarak ısıyı emer ve ardından radyatörden geçer. Sürüş sırasında radyatörden akan soğuk hava, motor suyunun soğumasına yardımcı olur. Araç rölantideyken veya motor soğutma sıvısı sıcaklığı belirli bir eşiği aştığında, fanlar devreye girer ve sıvıyı soğutmaya yardımcı olur.
Isı üç şekilde yayılır: radyasyon, iletim ve konveksiyon. Radyasyon, havadan geçen ve hissedilebilen ısıdır. İletim, ısının temas yoluyla daha sıcak bir nesneden daha soğuk bir nesneye aktarılmasıdır. Konveksiyon, emilen ısının hava veya sıvı tarafından taşınmasıdır.
Bir ısı eşanjörü, ısıyı borulardan kanatlara çevreleyen havaya aktarmak için konveksiyon ve iletim kullanır. Radyatör de bir ısı eşanjörü olduğu için ısınması doğaldır. Tipik bir motor, ısındığında yaklaşık 91-104°C (195-220 Fahrenheit) civarında çalışır. Radyatör, %50 su ve %50 antifriz karışımı bir soğutma sıvısı kullanarak motorun aşırı ısınmasını önlemeye yardımcı olur. Genel olarak sıcaklık 104°C'nin üzerine çıkarsa arabanın aşırı ısındığı kabul edilir.
Bununla birlikte bazı araçlar, soğutma sıvısı yaklaşık 110°C'ye ulaşana kadar radyatör soğutma fanlarını bile açmaz. Bu nedenle, arabanın aşırı ısındığını gösteren tek bir sıcaklık aralığı yoktur. Soğutma sıvısı 115°C'ye ulaştığında aşırı olduğu ve 125°C'ye ulaştığında motor hasarının kaçınılmaz olacağı doğrudur.
Bazı Ford araçlarda, silindir kafası sıcaklığı çok yükselirse diğer tüm silindirleri kapatan bir "Triton" sistemi vardır, böylece "ölü" silindirler motoru olabildiğince soğuk tutmak için basitçe hava pompalar. Bazı uygulamalar, motoru biraz soğutmak için hava/yakıt karışımını değiştiren algoritmalar kullanır.
Radyatör Neden Arızalanır?
Aşırı ısınma, arızalı bir radyatörün hem nedeni hem de sonucudur. Arızalı bir radyatör, ısıyı düzgün şekilde yönetemez ve motorun hararet yapmasına neden olarak ciddi hasarlara neden olabilir. Ancak, radyatör arızasının tek nedeni aşırı ısınma değildir. Aşağıdaki nedenlerden dolayı da bir radyatör arızalanabilir:
Kullanıma Bağlı Yıpranmalar ve Radyatörün Ömrünü Doldurması
Radyatörlerin belirli bir kullanım ömrü olmasa da, çoğu otomotiv uzmanı tarafından, bakımları yaptırıldığı taktirde 8-10 yıl kadar dayanabilecekleri tahmin edilmektedir. Sürüş koşulları, yapılan kilometre ve metal yorgunluğu nedeniyle işlevleri azalabilir.
Eski araçlarda kullanılan metal radyatörler, çok daha uzun süre dayanır. Öte yandan, çoğunlukla plastikten yapılmış radyatörler, 10 yıl kadar dayanmadan çatlamaya eğilimlidir. Bunun nedeni, radyatör ısınıp soğudukça plastiğin büzülmesi ve genleşmesidir. Bu nedenle, kötü bir sürprizle karşılaşmak istemiyorsanız plastik veya alüminyum radyatörü yaklaşık 150.000 km.'de değiştirmek akıllıca olacaktır. Bu ortalama bir rakamdır ve bazı durumlarda çok daha uzun süre dayanabilir. Ancak unutmamanız gereken, radyatör arızalandığı taktirde motora ciddi hasar verebileceğidir.
Yetersiz Bakım veya Eksik Soğutma Suyu
Radyatörün düzenli çalışabilmesi için soğutma sisteminin bakımı çok önemlidir. Örneğin, soğutma sıvısını düzenli olarak değiştirmemek, iç korozyon riskini artıracaktır. Bu arada, bulunduğunuz bölgenin hava koşullarına uygun soğutma sıvısı karışımını kullanmamak, radyatörün aşırı ısınmasına ve donmasına neden olabilir. Soğutma sistemi, yetersiz antifiriz nedeniyle pas ve korozyona maruz kalırsa, bundan kurtulmak çok zordur.
Radyatörün Dış Hatlarının Tıkanması
Radyatörün dış kısmındaki kanallar, yollardan gelen kir, böcek ve bitkilerden dolayı zamanla tıkanabilir. Peteğin monte edilme şekli nedeniyle, bu birikintileri radyatörü çıkarmadan göremeyebilirsiniz. Bu birikintiler, sürüş sırasında hava akışını engeller ve motor suyunun soğumamasına neden olur. Bu nedenle düzenli aralıklarla temizlenmesi gerekir.
Yol Enkazından Oluşan Darbeler
Çakıl taşları, buz ve diğer yol kalıntılarının neden olacağı darbe nedeniyle radyatörünüz çökebilir. Bu, radyatörün verimli çalışmasını etkiler ve motorun aşırı ısınmasına neden olabilir. Yol tuzları, bileşenleri aşındırabileceği gibi radyatörünüz için de tehlike oluşturur. Zamanla, pas ve korozyon nedeniyle radyatörünüz kırılabilir veya çatlayabilir.
Arızalı Radyatör Kapağı
Arızalı bir radyatör kapağı, radyatörün içindeki suyun basıncını tehlikeye düşürebilir. Soğutma sıvısı sıcaklığı tutarlılığını koruyamaz ve bu da çeşitli radyatör ve motor sorunlarına neden olabilir.
Radyatör Bakımı Nasıl Yapılır?
Aşırı ısınma durumlarını engellemek ve radyatörün ömrünü uzatmak için gereken özeni göstermeniz gerekir. Bakımları yapılmayan bir radyatör, zamanından önce bozulabilir, tıkanabilir veya çeşitli bileşenlerin arızalanmasına neden olabilir.
Radyatörü iyi durumda tutmak için yapabileceğiniz şeylerden bazıları şunlardır:
Soğutma Sıvısı Seviyesinin Her Zaman Dolu Olduğundan Emin Olun
Bu sadece radyatörünüzün ömrünü uzatmakla kalmayacak, aynı zamanda aşırı ısınmaya neden olabilecek kaçakları erkenden tespit etmenize de yardımcı olacaktır. Soğutma sıvısı rezervuarında sızıntı olduğuna dair yaygın işaretler, çok sıcak çalışmaya meyilli bir soğutma sistemi, basıncı tutamayan bir radyatör kapağı ve nispeten kısa bir süre içinde önemli bir soğutma sıvısı kaybıdır.
Soğutma Sıvısının Derecesini Kontrol Edin
Soğutma sıvısının antifriz konsantrasyonu, suyun donma noktasını ve kaynama noktasını belirlemede önemli rol oynar. Çoğu zaman, en verimli ve etkili karışım %50 antifiriz %50 su olsa da, bulunduğunuz iklim şartlarına göre bu oran değişebilir. Zamanla motorun ve radyatörün içindeki pislikler ve aşırı sıcaklıklar antifirizin özelliğini yitirmesine ve derecesinin düşmesine neden olur. Soğutma sıvısının konsantrasyonunu ve durumunu belirlemek için kimyasal test şeritleri kullanabilirsiniz.
Mukavemet düşükse, donma noktasını düşürmek ve kaynama noktasını yükseltmek için biraz daha antifiriz ekleyin. Antifiriz kontrasyonunun, karışımın %65 ila %70'ini aşmamasına dikkat edin. Aksi taktirde, sıcak havalarda soğutma sıvısının kaynamasına ve motorun aşırı ısınmasına neden olabilirsiniz. Ek olarak, antifriz oranı %33'ün altında kalırsa, korozyona karşı hiçbir etkisi kalmaz.
Soğutma Sıvısının Durumunu İnceleyin
Zaman ve ısı, antifrizin koruyucu katkı maddelerini yok ederek sistemde dahili korozyon riskini artırır. Buna engel olmak için, soğutma sıvısını düzenli olarak değiştirmeniz gerekir. Kimyasal bir test şeridi kullanarak, soğutma sıvısındaki alkalinite bileşenlerin miktarını ölçebilirsiniz. Sıvı ile temas ettiğinde şeridin dönüştüğü rengi bir referans tablosuyla karşılaştırın. Sonuçlar kötüyse veya sınırdaysa, soğutma sıvınıza antifiriz ekleyin.
Soğutma Sıvısını Düzenli Olarak Değiştirin
Soğutma sıvınızı ne sıklıkta yenilemeniz gerektiği, kullanılan antifiriz çeşidine göre değişir. Soğutma sisteminizde uzun ömürlü antifriz kullanılıyorsa, 200-250 bin km. veya her 5 yılda bir yenilemeniz gerekir. Sisteminiz standart sarı ve yeşil antifiriz kullanıyorsa, 50 bin km.'de veya iki yılda bir değiştirmeniz gerekir.
Soğutma sıvısının değişim zamanları, aracın marka ve modeline göre değişiklik gösterebilir. Ne sıklıkta yapılması gerektiğini belirlemek için, araç kullanım kılavuzuna bakabilirsiniz. Soğutma sıvısı periyodik olarak değiştirilmezse aşındırıcı hale gelir ve radyatör hortumlarına ve metal bileşenlere zarar verebilir.
