Araba Geri Vitese Neden Geçmez? Şanzıman Geri Vites Arızası ve Nedenleri

Araba geri vitese neden geçmez? Şanzıman geri vites arızası ve nedenleri nelerdir? Vites kolu geri vitese neden geçmez? Manuel ve otomatik şanzıman geri vites sorunları, nedenleri ve çözüm önerileri.

Geri vitese geçmeyen bir araba sinir bozucu olabilir. Çoğu zaman bu vites hafife alınsa da, aracınızı park etmek istediğinizde veya bir park yerinden çıkmak istediğinizde, ne derece önemli olduğunu fazlasıyla hissettirir. Vites kolunun geri vitese geçmemesi, şanzıman sisteminde bir sorun olduğunun işaretidir. Bu sorun, şanzıman sıvısını değiştirmek kadar basit bir işlemle çözülebileceği gibi, şanzımanın komple sökülmesini içeren kapsamlı bir onarım da gerektirebilir.

Şanzımanın düzgün çalışması, birkaç elektronik, hidrolik ve mekanik sistemin uyum içinde çalışmasına bağlıdır. Geri vites, bu sistemlerden biri veya daha fazlası arızalandığında genellikle arızalanan ilk vitestir. Arabanızın geri vitese geçmesini engelleyen en yaygın arızalar şunlardır:

• - Düşük şanzıman sıvısı seviyesi (Otomatik)
• - Kirlenmiş ve özelliğini yitirmiş şanzıman sıvısı (Otomatik)
• - Arızalı şanzıman konum sensörü (Otomatik)
• - Arızalı vites konum sensörü (Otomatik)
• - Arızalı hidrolik kontrol ünitesi (Otomatik)
• - Arızalı vites değiştirme kolu (Manuel)
• - Arızalı vites teli / halatı (Manuel)
• - Arızalı debriyaj sistemi (Manuel)
• - Hasarlı geri vites dişlileri (Manuel / Otomatik)
• - Arızalı geri vites engelleme anahtarı (Manuel)

Şimdi bu arıza nedenlerine derinlemesine bir bakalım.

 

1. Düşük Şanzıman Yağı Seviyesi (Otomatik)

Arabanızın, motordan gelen hareketi şanzımana aktarabilmesi için şanzıman yağına ihtiyacı vardır. Şanzıman yağ seviyesi düşükse, yetersiz yağlamaya neden olur ve şanzıman dişlilerinin aşırı ısınmasına neden olarak şanzımanın vites değiştirmesini zorlaştırır.

Genellikle, şanzımanın herhangi bir yerinden kaynaklanan sızıntılar nedeniyle şanzıman yağı eksilir. Bu sorunla hemen ilgilenmezseniz, başka sorunlara da yol açabilir ve şanzımanın her iki yönde de vites değiştirmesini engelleyebilir. Ayrıca, şanzımanın ciddi şekilde hasar görmesine neden olabilir.

Bu nedenle, arızanın nedenini bir an önce tespit etmeli ve şanzıman sıvısını yeniden doldurmalısınız. Sıvı, koyu ve kirli görünüyorsa  değiştirme zamanı gelmiş demektir. Sıvıda metal parçaları tespit ederseniz şanzımanın mekanik parçalarında aşınma olduğunu gösterir.

 

2. Kirli Şanzıman Sıvısı (Otomatik / Manuel)

Şanzıman bileşenlerinin sorunsuz bir şekilde çalışmasını sağlayan şanzıman yağı zamanla kirlenir ve görevini yapamaz hale gelir. Sıvıdaki küçük partiküller, şanzımanın arızalanmasına ve aracın geri vitese geçmesine engel olabilir.

Modern şanzımanlarda kullanılan şanzıman sıvısı, değiştirilmesi gerekmeden on binlerce kilometre dayanabilir. Birçok otomobil üreticisi, araç kilometresi 150.000 olana kadar şanzıman yağını değiştirmenizi önermez. Hatta çoğu üretici, şanzıman yağının ömür boyu dayanacağını ve hiç bir bakım prosedürü gerekmediğini iddia eder. Bu iddia, şanzıman sorunsuz bir şekilde çalıştığı sürece ve gerekli çalışma sıcaklığı korunduğu taktirde geçerlidir. Herhangi bir mekanik arızadan dolayı şanzımanın iç sıcaklığı artarsa ATF bozulur ve çok daha erken sürelerde özelliğini yitirir.

Otomatik şanzımanların periyodik bakım ve sıvı değişimleri, aracın marka ve modeline göre değişse de bizim önerdiğimiz servis aralığı 50.000 ila 150.000 km. arasındadır. Ancak, ATF bozulmuşsa ve viteslerle ilgili sorunlar ortaya çıkmaya başladıysa, daha erken değiştirmelisiniz.

 

3. Arızalı Şanzıman Konum Sensörü (Otomatik)

Çoğu otomobilin şanzıman gövdesinde (bazılarında içinde) bir şanzıman konum sensörü bulunur. Bu sensör, sürücünün seçtiği vitesin hangi dişliye karşılık geldiğini algılar ve güç aktarma sistemi kontrol modülü (PCM) veya şanzıman kontrol modülüne (TCM) bildirir. Sensör arızalanırsa veya yanlış veriler okursa, geri vites seçildiğinde PCM/TCM'ye bildiremez ve araç hiçbir şekilde geriye doğru hareket edemez.

Ayrıca, şanzıman konum sensörü PCM/TCM'ye hatalı veriler gönderirse, aracın yanlış viteslere geçmesine neden olabilir. Örneğin, vites "D" konumundayken aracın çalışmasına neden olabilir ve bir güvenlik sorunu oluşturabilir. Bazı uygulamalarda, bu sensörün ayarı bozulabilir ve yeniden ayarlanması gerekebilir.

 

4. Vites Kolu Konum Sensörü (Otomatik)

Otomatik şanzımanlı bazı araçlarda şanzıman konum sensörü yerine vites kolu konum sensörü bulunur. Sensörün görevi, seçili vitesi PCM'ye iletmek ve hangi yönde hareket edeceğini bildirmektir. Arızalandığı veya hatalı sinyaller gönderdiği taktirde hatalı vites değişimlerine neden olabilir. Örneğin, geri vites seçildiği halde PCM/TCM aracı boş viteste algılayabilir ve aracı hareket ettirmez.

 

5. Arızalı Hidrolik Kontrol Ünitesi (Otomatik)

Tüm otomatik şanzımanlarda vites geçişleri, valf gövdesi olarak da bilinen hidrolik kontrol ünitesi tarafından sağlanır. Hidrolik kontrol ünitesi, çeşitli valfler ve solenoidler sayesinde basınçlı şanzıman yağını çeşitli kanallara yönlendirir ve aracın uygun vitese geçmesine olanak tanır. Otomatik şanzıman geri vitese geçmiyorsa, bunun nedeni arızalı bir hirolik kontrol ünitesi olabilir.

Hidrolik kontrol ünitesinde bulunan arızalı bir vites değiştirme solenoidi de aracınızın geri vitese geçmesini engelleyebilir. Bazı uygulamalarda, vites değiştirme solenoidleri bağımsızdır ve yalnızca bu parça değiştirilebilir. Diğerlerinde ise tüm hidrolik kontrol ünitesinin değiştirilmesi gerekir.

 

6. Arızalı Vites Kolu (Manuel)

Manuel şanzımanlı araçlarda, aracın geri vitese geçmemesinin en yaygın suçlularından biri arızalı vites kolu mekanizmasıdır. Vites değiştirirken çok fazla çaba sarfediyorsanız, arızanın nedeni hasarlı veya bükülmüş bir tel, burç veya çok sayıda bileşen olabilir.

 

7. Arızalı Vites Halatı / Teli (Manuel)

Manuel şanzımanlı araçlarda kullanılan vites halatı, vites kolundaki hareketi dişli kutusuna gönderen, tekli ya da ikili, bağlantı soketleri bulunan bir bileşendir. Manuel şanzımanlı araçlarda genellikle şanzımandan vites grubuna giden iki vites halatı bulunur. Otomatik şanzımanlı araçlarda ise tek vites halatı vardır. Arızalanmaya başladıkları taktirde aracın viteslere geçmesini zorlaştırır hatta imkansız hale getirebilir.

 

8. Arızalı Debriyaj Sistemi (Manuel)

Arızalı bir debriyaj sistemi, olmasını isteyeceğiniz en son şeylerden biridir çünkü düzeltilmesi biraz daha maliyetli olabilir. Arızalı bir debriyaj vites değiştirmeyi zorlaştırabilir. Debriyaj sistemindeki herhangi bir arıza, genellikle tüm vitesleri etkiler, ancak bazı durumlarda sadece geri vitesi etkileyebilir. Aracınız, debriyaj teli ile çalışan bir kavrama sistemi kullanıyorsa, öncelikle debriyaj telini kontrol ettirmeniz ve ayarlamanız gerekebilir.

 

9. Hasarlı Geri Vites Dişlileri (Manuel)

Hasarlı vites dişlilerinin en yaygın belirtisi, vites değiştirme esnasında duyulan gıcırtı ve tıkırtı sesleridir. Aracınızın geriye hareket etmesini sağlayan bir geri vites dişlisi bulunur. Bu dişliler hasar görürse, aracınız geri vitese geçmeyebilir ve hareket etmeyebilir.

Geri vites dişlisini onarmak oldukça maliyetli bir durumdur ve bazen şanzımanı çıkma bir şanzıman ile değiştirmek çok daha kolay ve ucuz bir çözümdür. Ancak, bu çok nadir bir durumdur ve bu seçeneği kullanmadan önce çok kapsamlı bir teşhis yapılması gerekir.

 

10. Arızalı Geri Vites Engelleme Anahtarı (Manuel)

Modern manuel şanzımanlı araçlarda bulunan geri vites engelleme anahtarı (kilitleme mekanizması), araç ileri yönde hareket ederken sürücülerin geri vitese geçmesini engeller. PCM tarafından elektronik olarak kontrol edilen bir solenoid sayesinde bir piston / pim harekete geçirilir ve araç ileri yönde hareket ederken vites kolunun geri vitese geçmesi engellenir. Mekanizma kırılırsa veya devrede bir arıza varsa, aracın geri vitese geçmesi engellenebilir.