Motor Soğutma Suyu Sıcaklık (ECT) Sensörü Ne İşe Yarar?

Motor soğutma suyu sıcaklık (ECT) sensörü ne işe yarar? Su sıcaklık sensörü bozulursa ne olur? Soğutma sıvısı sıcaklık sensörü arıza belirtileri nelerdir? Isı sensörü nasıl değiştirilir?

Motor soğutma suyu sıcaklık (ECT) sensörü, motorun dahili sıcaklığını izleyen nispeten basit bir sensördür. Motor bloğu içindeki soğutma sıvısının sıcaklığını ölçmek için kullanılır. Sensör, sıcaklık değişimlerini algılar ve motor suyunun soğuk, aşırı sıcak ve normal çalışma koşullarında olduğunu Motor Kontrol Ünitesine (PCM) bir sinyal üreterek bildirir.

Tüm motor yönetiminin doğru ve sorunsuz çalışabilmesi için bu sensör son derece önemlidir. Yaşanacak aksaklık motorun tüm çalışma stratejisini etkiler. Bu nedenle soğutucu suyu sıcaklık sensörü genellikle "ana sensör" olarak adlandırılır.

PCM tarafından yönetilen yakıt, ateşleme, emisyon ve aktarma organı parçalarının çoğu, motorun çalışma sıcaklığından etkilenir. Motor sıcak olduğunda farklı, soğuk olduğunda farklı bir çalışma stratejisi geliştirir. Bu sayede motor performansını, rölanti kalitesini ve emisyon değerlerini en iyi şekilde iyileştirir. Sonuç olarak, soğutma sıvısı sensörü arızalıysa veya PCM'ye yanlış bir değer gönderiyorsa birçok aksaklığa neden olabilir.

 

Soğutma Suyu Sıcaklık Sensörü Motorun Çalışmasını Nasıl Etkiler?

Soğutma suyu sensöründen gelen veriler, aşağıdaki kontrol işlevlerinden herhangi biri veya tümü için PCM tarafından kullanılabilir:

- PCM, sensörden motorun soğuk olduğuna dair bir sinyal aldığında, zengin bir karışım oluşturmak için enjektörleri daha fazla açık tutar. Bu durum rölanti kalitesini arttırır ve soğuk motorun ısınırken yaşayacağı sorunları (tekleme, stop etme gibi) engeller. Motor normal çalışma sıcaklığına yaklaştıkça, emisyon ve yakıt tüketimini azaltmak için enjektör zamanlamasını dengeler. Her zaman soğuk okuyan bir sensör, motorun daha fazla yakıt tüketimine ve aşırı egzoz gazına neden olacak zengin karışım ile çalışmasına sebep olur. Her zaman sıcak okuyan bir sensör ise aracın stop etmesine, teklemesine ve rölanti düzensizliğine neden olur. Özellikle soğuk motorun çalışma koşullarını doğrudan etkiler.

- Bujilerin ateşleme zamanlamasını hızlandırır veya geciktirir. Ateşleme avansı motorun sıcaklığı ile orantılıdır. Bu ayrıca motor performansını ve yakıt tasarrufunu da etkiler.

- PCM, motor ısınana kadar EGR valfının açılmasına izin vermeyecektir. Motor hala soğukken EGR'ye izin verirse, bu durum rölantide stop etme veya teklemeye neden olabilir.

- EVAP kabında depolanan yakıt buharları motor ısınana kadar temizlenmez.

- PCM, motor suyu belli bir sıcaklığa ulaşıncaya kadar oksijen sensörünün gönderdiği zengin / fakir karışım sinyalini görmezden gelebilir. Hava / yakıt karışımını ayarlayamayacağı için fazla yakıt tüketimine, motorun kirlenmesine, yüksek emisyon değerlerine ve birçok farklı soruna yol açacaktır. Bu durum ayrıca bujilerin kirlenmesine de sebep olur.

- PCM, soğuk motorun performansını arttırmak için motor ısınana kadar tork konvertörünü kilitlemeyebilir.

- PCM, soğutma suyu sıcaklık sensöründen aldığı sinyaller sayesinde soğutma fanını açar ve kapatır. Fanın açılması, motorun aşırı ısınmasını önlemek için son derece önemlidir. Bazı araçlarda soğutma fanı devresi için ayrı bir sensör veya fan müşürü kullanılabilir.

 

Soğutma Suyu Sıcaklık Sensörü Çeşitleri

Soğutma sıvısı sensörlerinin çoğu, akışkanın sıcaklığı değiştikçe direnci değişen "termistörlerdir". Çoğu, sıcaklık yükseldikçe direncin düştüğü "NTC" (Negatif Sıcaklık Katsayısı) tipidir. Bu tip sensörlerde motor soğukken direnç yüksektir. Motor ısındıkça ve normal çalışma sıcaklığına ulaşıncaya kadar sensörün iç direnci minimum değere kadar düşer.

Örneğin; tipik bir GM soğutma sıvısı sensörü, 32 F derecede 10.000 ohm'luk dirence sahiptir. Motor sıcakken (200 derece) 200 ohm'un altına düşebilir. Bir Ford soğutma sıvısı sensörü, 32 F derecede 95.000 ohm okuyabilir ve 200 derecede 2,300 ohm'a düşebilir.

Direnç özellikleri ürün tipine ve modeline bağlı olarak değişecektir. Belirtilen aralıkta okumayan herhangi bir sensör değiştirilmelidir.

Soğutucu sensörleri iki kabloya sahiptir (giriş ve dönüş). PCM'den sensöre 5 voltluk bir referans voltaj sinyali gönderilir. Sensördeki direnç miktarı PCM'ye geri gönderilir. PCM, geri dönüş sinyalinin voltaj değerine göre soğutucu suyun sıcaklığını hesaplar.

Bazı araçlarda soğutucu sıcaklığını daha yüksek doğrulukla okumak için iki kademeli soğutucu sıcaklık sensörü kullanılabilir. Motor suyu sıcaklığı belirli bir değerin üzerine çıktığında, kontrol ünitesi, su sıcaklık sensörüne gönderdiği referans voltaj değerini değiştirerek, suyun sıcaklığını çok daha hassas ve net olarak ölçebilmektedir.

Eski araçların bazılarında ise farklı tipte soğutma sıvısı sıcaklık sensörü kullanılır. Bunlar belli bir sıcaklıkta açılıp / kapanan müşürlerdir. Sensör, soğutma fanını açmak ve kapatmak için doğrudan bir röleye bağlanır ve gösterge paneline bir ikaz sinyali gönderir.

 

Soğutma Suyu Sıcaklık Sensörünün Yeri

Genellikle emme manifoldu içindeki termostatın yanında bulunur. Bazı araçlarda silindir kapağı üzerindedir. V6 ve V8 motorlarda iki adet vardır. Yine bazı araçlarda PCM için ayrı, soğutma fanı için ayrı olmak üzere iki adet sensör bulunabilir.

Sensörün ucu sıvı ile doğrudan temas halindedir. Doğru ölçüm yapmak için bu gereklidir. Soğutma sıvısı seviyesi düşükse sensör yanlış okuyabilir.

 

Sensör Arızalanırsa Ne Gibi Aksaklıklar Yaşanır?

Soğutma suyu sıcaklık sensörü birçok motor fonksiyonunu tetikler. Sensör (veya devresi) arızalı ise kötü motor performansı ve yüksek emisyon sorunlarına neden olur. Aracın emisyon testini geçememesine neden olabilir. Araç sürekli zengin karışım ile çalışacağından yakıt tüketimi artar. Rölanti dalgalanması, tekleme ve stop etme gibi başlıca sorunlar yaşanır.

Sensör arızalanırsa, soğutma fanı açılmaz ve motorun hararet yapmasına neden olabilir.

Birçok sensör sorununun kablo hataları, gevşek veya aşınmış konnektörlerden dolayı yaşandığını aklınızdan çıkarmayın.

P0115 .... ECT Devre Arızası
P0116 .... ECT Devre Sınırı / Performans Sorunu
P0117 .... ECT Devre Düşük Girişi
P0118 .... ECT Devre Yüksek Girişi
P0119 .... ECT Devre Aralıkları

 

Soğutma Suyu Sıcaklık Sensörü Arıza Teşhisi

Sensör görsel olarak incelenmelidir. Sensörün etrafındaki korozyon, çatlak veya sıvı sızıntısı bir sorun olduğunu gösterir. Sensörün çalışıp çalışmadığını bilmenin en iyi yolu direnç ve voltaj okumalarını ölçmektir.

Sensöre doğrudan bağlanan bir tarama aleti ile veriler Santigrad (C) veya Fahrenheit (F) cinsinden görüntülenebilir. Sensörün değeri motor soğukken düşük (ortam sıcaklığında), motor sıcakken ise yaklaşık 200 derece olmalıdır. Hatalı okuyan veya değerleri değişmeyen bir sensör arızalıdır ve değiştirilmelidir. Ya da kablo sistemi kontrol edilmelidir.

Ayrıca bir ohmmetre veya dijital voltmetre ile değerler kontrol edilebilir ve özellikleri karşılaştırılabilir. Sensör açıksa, kısa devre yaparsa veya aralık dışında okursa değiştirilmesi gerekir.

Soğutma sıvısı sensörünün direnci teknik özelliklere uygunsa ve motor sıcaklığı değiştikçe değişiyorsa, kabloda veya PCM'de arıza var demektir. Herhangi bir parça değiştirilmeden önce sorunu çözmek için daha fazla tanıya ihtiyaç duyulacaktır.

Sensör simülatör aleti ile PCM'ye bir sinyal gönderilerek kablo demeti kontrol edilebilir. Kablo demetinde sorun yok ise sorun PCM'dedir.

 

Soğutma Suyu Sıcaklık Sensörü Voltaj Kontrolleri

Sensörün çıkışını kontrol etmek için bir voltmetre veya dijital depolama osiloskopu kullanabilirsiniz. Özellikleri değişmekle birlikte genel olarak sensör 3 volt civarında bir voltaj üretecektir. Motor ısındıkça ve çalışma sıcaklığına ulaştığında, voltaj yavaş yavaş yaklaşık 1,2 ila 0,5 volt'a düşmelidir.

Voltmetreyle çıkışı ölçülen sensörün voltaj değeri 5 volt veya 0 volt gösteriyorsa sensör arızalı demektir.

 

Soğutma Suyu Sıcaklık Sensörü Nasıl Değiştirilir?

Arızalanmadığı sürece su sıcaklık sensörü değiştirilmez. Ancak uzmanlar motor revizyonu ile birlikte bu sensörün değiştirilmesini de tavsiye etmektedir. Çünkü zamanla sıcaklık sensörü deforme olabilir veya yanlış okumaya başlar. Yeni bir sensör olası pek çok sorunu ortadan kaldırabilir. Doğru okuma yapmayan bir sensör motor yönetim sisteminin düzgün çalışması için mutlaka değiştirilmelidir.

Motor ciddi bir hararet durumu yaşadıysa, soğutma sıvısı sensörünü ve termostatı değiştirmek iyi bir fikirdir. Çünkü anormal derecede yüksek ısı bu bileşenlere zarar vererek hatalı okumasına veya çabuk bozulmasına sebep olur.

Sensörün değiştirilmesi için soğutma sıvısının boşaltılması gerekir. Tüm radyatörü boşaltmak zorunda değilsiniz. Boşaltma vanasını açın ve soğutma suyu seviyesi sensörün altında kalacak kadar boşaltım işlemini gerçekleştirin. Eski sensörü dikkatli bir şekilde çıkarıp yenisini takın ve ardından soğutma sıvısını yeniden doldurun. Tüm havanın sistemden çıktığından emin olun. Termostatın altında sıkışan hava, motorun aşırı ısınmasına ve sensörün yanlış okumasına neden olabilir.