Lastik Aşınması Neden Olur? Oto Lastikleri Neden Aşınır?

Lastik aşınması neden olur? Otomobil lastikleri neden aşınır? Düzensiz lastik aşınmasının nedenleri nelerdir? Doğru lastik seçimi nasıl yapılır?

Otomobilin kontrol edilebilmesinde lastiğin önemi göz ardı edilemeyecek kadar büyüktür. Peki hayatımızı emanet ettiğimiz bu lastikler ne gibi parçalardan oluşuyor?

Emniyetli bir işletme ve lastikten azami ömür almak için yapılacak ilk işlem doğru lastik seçimidir. Ömrü ve çalışması çok çeşitli şartlara bağlı olan lastiklerin seçilmesinde göz önünde bulundurulması gereken hususlar şunlardır;

a) Yük durumu: Vasıta veya makine ile üzerindeki yükün lastik üzerindeki ağırlığı lastiğin imal edildiği taşıma, yük ve hız kapasitesine uygun olmalıdır.

b) Şişirme Basıncı: Lastik imalatçısının yük ve tavsiye ettiği hız durumuna göre şişirilmelidir.

c) Yol ve yüzey şartları: Değişik yol ve yüzey şartları için lastik sırtında çeşitli diş profilleri kullanılır. Asfalt zeminde kullanılacak lastiklerle, kumlu veya taşlık arazide kullanılacak lastiklerin diş profilleri farklı farklıdır. Lastik seçiminde bu sebeple yol ve yüzey şartları göz önünde bulundurulmalıdır.

d) Dönen veya döndürülen lastik: Lastiğin dönen veya döndürülen tekerleğe takılması halinde, hafif vasıtalarda bir değişiklik olmamasına rağmen ağır vasıtalarda ve bilhassa iş makinelerinde bazı değişik sırt deseni (şekilleri) aranır (Greyder-Yükleyici)

e) Çalışma Mesafesi: Uzun yolda devamlı çalışan lastikte aşırı ısınma meydana gelebilir. Bu durumu bir miktar hafifletmek için daha az ısınan lastik, mesela; fazla kat sayılı veya radyal lastikler tercih edilebilir.

 

Düzensiz Lastik Aşınmasının Nedenleri

Aracınızdaki lastikler beklediğiniz süreden önce aşınıyorsa, bunun sebepleri şunlardır:

Hız

Yüksek hız, lastikte aşırı ısınmaya neden olur. Isı da, lastiklerin aşınmasına ve ömrünün azalmasına sebep olur.

Sert Durma ve Kalkmalar

Sert duruş ve kalkışlar lastik aşınmasını hızlandırır, lastik üzerinde anormal aşıntılara sebep olur.

Isı

Sürekli sıcak iklimlerde kullanılan lastiklerle sürekli soğuk iklimlerde kullanılan lastiklerin ömürleri farklıdır. Sıcak iklim bölgelerinde kullanılan lastiklerin ömrü daha kısadır.

Lastik Basınçları

Lastik basınçlarının az veya fazla olması lastiğin değişik yönlerden aşınmasına sebep olur.

Yol Yüzeyi ve Yapısı

Yol yüzeyinin bozuk olması lastiği çabuk aşındırır.

Mekanik Düzensizlikler

Mekanik düzensizlikler araçta veya tekerlekte olabilir. Bu, ön tekerlekte erken veya düzensiz aşınmalara neden olabilir.

Mekanik Düzensizlikler Şunlardır:

a) Toe-In (Öne kapanıklık)

Lastik tabanının iç kenarından tüylenme veya testere dişi şeklinde aşınmalar oluşur.

b) Toe-Out (Öne açıklık)

Lastik tabanının diş kenarından tüylenme veya testere dişi şeklinde aşınmaya sebep olur.

c) Kamber Açısı (İçe veya dışa yatıklık)

Pozitif ve negatif kamber konumuna göre lastik iç ve dış kenarlarından düzgün bir aşınma meydana getirir.

d) Kaster Açısı (Aks ayarsızlığı)

Bu ayarsızlık nedeniyle, tekerleğin bir tarafa çekmesi, düzensiz ve çabuk aşınmalar ortaya çıkarır.

e) Sarkık Akslar

Bu tip bir arıza, yükün lastikler üzerine dengesiz dağılmasına ve iç taraftaki lastiklerin daha çok aşınmasına sebep olur.

f) Tandem (Bağımsız) Tekerlek

Bu tekerlekler virajlarda yol yüzeyine uymadıkları için aşırı ve düzensiz aşınmalara sebep olur.

g) Eğri Şasiler

Ön ve arka tekerlekler arasındaki mesafenin farklı olması yada şasi çapında kayma olması lastiklerde çabuk aşınmaya sebep olur.

h) Frenlerdeki Bozukluklar

Kampanadaki bozukluklar veya ayarsız frenler lastiklerin aşınmasına sebep olur.

ı) Amortisör Arızası

Bozuk ya da eskimiş amortisörlerde düzensiz lastik aşınmalarına sebep olur.

Tekerlek bilyelerindeki aşınmalar, rotlardaki ayarsızlıklar, U saplamalarındaki bozukluklar, balanssız ve yalpalayan tekerleklerde, düzensiz ve çabuk aşınmaya sebep olur.

• - Lastiklerinizi normal basınçta şişirin
• - Bozuk ve taşlı yollarda fazla hız yapmayın
• - Lastiği keskin kaldırım kenarlarına sürtmeyin
• - Gereksiz yere ani ve sert fren yapmayın
• - Yavaş kalkın ve kalışta patinaj yapmayın
• - Havalar sıcak ve yükünüz ağır ise aracınızı normal hızda sürün
• - Uygun olmayan yüklemeden kaçının
• - Motoru ve tekerlekleri fazla yormamak için motor devri ve yol şartlarına uygun vitesi seçin.

1- Lastik şişirme basınçları daima araç üreticisi firmanın belirlediği değerlerde olmalıdır.

2- Yoldaki olumsuzluklardan daha az etkilenmek için çukurlara ve tümseklere hafif açılı bir şekilde ve fren pedalı serbest bırakılarak girilmelidir.

3- Aşınmış lastiklerin yağmurlu, çamurlu ve karlı kış koşullarında sürüş güvenliğini olumsuz etkilediği bilinmelidir.

4- Araç üreticisi firmanın önerisi dışında basık serili lastik asla kullanılmamalıdır.

5- Lastik diş derinlikleri periyodik olarak kontrol edilmelidir.

6- Lastikte diş derinliği yasal limite (1,6 mm.ye) indiğinde mutlaka aynı ebat, aynı yük kodu ve aynı hız koduna sahip yeni bir lastikle değiştirilmelidir.

7- Yeni lastikler aracın tahrik aksına bakılmaksızın kesinlikle arka aksa takılır. Eğer takılacak yeni lastik “yönlü” bir desene sahipse yanağındaki lastik dönüş yönünü gösteren “OK” işaretine, “simetrik” ise yanağındaki OUTER (dış yanak) yazısına dikkat edilmelidir.

8- Lastik yanağında belirtilen yük indeksi ve hız sembollerine uyulmalıdır.

9- Uzun süreli park etme durumunda (üç aya kadar) lastik şişirme basınçları % 10 artırılmalıdır.

10- Lastiğe harici bir darbe alındıysa lastik jantları sökülüp içten de olası hasar kontrolü yapılmalıdır.

11- Lastikte yara tamiri, yetkili kişilerce yapılmalıdır.

12- Periyodik olarak araç ön düzen ayarlarına sokulmalı veya titreşim hissedildiğinde balans ayarı yaptırılmalıdır.

13- Aracın tahrik aksına bakılmaksızın kış lastikleri dörtlü set olarak takılmalıdır.

14- Araca binmeden önce lastikler gözle fiziksel olarak kontrol edilmelidir.

15- Sökme-Takma işlemi uzman kişilerce ve uygun ekipmanla yapılmalıdır.

16- Jantlar lastik takılmadan önce mutlaka kontrol edilmelidir.

17- Her yeni lastik değişiminde iç lastikli, (tube type) dış lastikle birlikte mutlaka iç lastik, iç lastiksiz (tubeless) dış lastikle birlikte supap da yenilenmelidir.

 18- Supap kapakları daima kontrol edilmeli ve lastik contalı kapaklar kullanılmalıdır.