Motorun Yatak Sarması (Motor Kilitlenmesi) Nedir? Belirtileri Nelerdir?

Motorun yatak sarması nedir? Motor kilitlenmesi neden olur? Motor neden yatak sarar? Yatak sarmış motor nasıl anlaşılır? Motor yatak sararsa ne yapmak gerekir?

Araba sahibi olmak, düzenli bakım ve kontrol gerektiren önemli bir sorumluluktur. Her yıl veya 10-15 bin (araca göre değişebilir) kilometrede bir motor yağının değiştirilmesi önemlidir. Sadece aracın yağını düzenli olarak değiştirmeniz, motorun ömrünü uzatabilir. Yapmanız gereken başka önemli kontroller olsa da, hiç biri yağsız kalmış bir motordan daha kötü değildir. Yağsız kalmış bir motor iç hasarlara yol açabilir ve motorun yatak sarmasına neden olabilir.

Yatak sarmış bir motor, karşılaşabileceğiniz en ciddi ve maliyetli otomotiv sorunlarından biridir. Bir motor yatak sardığında veya kilitlendiğinde, meydana gelen dahili hasarlar nedeniyle genellikle komple değiştirilir.

Yatak Sarması (Motor Kilitlenmesi) Nedir?

Yatak sarması, motorun kilitlenmesi ve hiç dönmemesi anlamına gelir. Motorun yatak sarması, aşırı ısınma veya yağlama eksikliğinden kaynaklanır. Yağsız kalan bir motorun hareketli parçaları birbirine sürtünerek muazzam bir ısı oluşmasına neden olur. İlk belirti motor gücü kaybı olabilir. Ayrıca motorun sesinde bir değişiklik fark edebilirsiniz.

Motor Neden Yatak Sarar?

Genellikle motor çalışmadığında, çoğu kişi sorunun aküden kaynaklandığını düşünür. Kısmen bu doğru olabilir. Gece farlarınızı açık bırakırsanız veya iç lambalardan birini açık unutursanız, akü biterek aracın çalışmamasına neden olabilir. Bitmiş bir akü ile yatak sarmış bir motor arasındaki fark, neyin çalışıp neyin çalışmadığıdır. Akünüz bittiğinde aracınızla birlikte diğer elektronik bileşenlerde çalışmaz. Motor yatak sardığında ise elektronik bileşenler çalışır fakar motor çalışmaz.

Bir motor, genellikle yetersiz yağın neden olduğu mekanik arızalar nedeniyle yatak sarar. Motor yağı eksikse veya tamamen bitmişse ya da yağın dolaşımı ile ilgili bir sorun varsa, metal parçalar birbirine sürtünecek ve muazzam miktarda ısı üretecektir. Motor yağı, silindir duvarları ile pistonlar arasında ince bir katman oluşturur. Bu tabaka olmazsa, çok fazla sürtünme oluşur ve dolayısıyla metal kazıma meydana gelir. Aşırı ısı, dahili bileşenlerin genleşmesine ve bozulmasına neden olacak, yataklar krank miline ve eksantrik miline çarpacak ve motorun kilitlenmesine neden olacaktır. Bazı durumlarda aşırı ısı nedeniyle parçalar birbirine kaynayabilir ve pistonlar motor bloğunu delerek dışarı doğru fırlayabilir.

Motorun yağ seviyesinin düşük olduğuna dair bazı belirtiler; yanık yağ kokusu, motorun aşırı ısınması, gösterge panelinde sürekli veya ara sıra yanıp sönen yağ basınç lambası, motordan gelen vuruntu ve tıkırtı sesleri, düşük motor performansı sayılabilir.

Kopan bir triger kayışı veya zamanlama zinciri gibi diğer mekanik problemler, motor parçalarının çarpışmasına ve motorun kilitlenmesine neden olabilir. Seyrek yağ değişimleri ve arızalı bir yağ pompası da motorun yatak sarmasının başlıca nedenleridir. Arızalı bir yağ pompasını mümkün olduğunca erken tespit etmek oldukça önemlidir.

Bir araba uzun bir süre kullanılmazsa, pas oluşabilir ve aracın motoru kilitlenebilir. Piston segmanları zamanla paslanabilir ve motorun kilitlenmesine neden olabilir. Bu durum genellikle eski arabalarda görülür. Böyle bir durumda, tüm silindirlerdeki bujileri sökün ve silindirleri motor yağıyla doldurarak birkaç gün bekletin. Ardından motoru bir mafsallı kol ile döndürmeye çalışın. Eğer dönerse, motoru kurtarabilirsiniz. Dönmezse, motoru söküp tekrar inşa etmeniz gerekir. Motoru sadece ayda bir kez çalıştırarak tüm bunlardan kurtulabilirsiniz.

Hareketli parçaların başına gelebilecek tek şey pas değildir. Bileşenlerin kırılması da mümkündür. Bu sorun valflerde, piston kollarında veya pistonlarda meydana gelebilir. Herhangi bir parça koparak, motorun herhangi bir yerinde sıkışıp kalabilir. Böyle bir kusur kümülatif etkiye neden olarak motorun dönmemesine neden olabilir.

Motorun yanma odasına su girdiğinde ise hidrokilitlenme meydana gelir. Su, hava-yakıt gibi sıkıştırılamadığından, pistonlar en tepeye kadar ulaşamaz ve motorun aniden durmasına neden olur. Böyle bir durumda, düşük devirlerde çok fazla hasar meydana gelmez. Ancak yüksek devirlerde piston kollarının yamulması, kırılması ve pistonların delinmesi garantidir. Motorda hidrokilit oluştuğunda, bujileri çıkarın ve motoru çalıştırın. Eğer motorun içinde hasar oluşmadıysa, içerideki su dışarı atılacaktır.

Buhar kilitlenmesi ise genellikle düşük basınçlı yakıt sistemine sahip eski araçlarda görülür ve bir yakıt sistemi sorunudur. Yakıt hatlarındaki veya yakıt pompasındaki benzin sıvı halden gaz haline geçerek motoru yakıtsız bırakır ve motor çalışmayı durdurur. Böyle bir durum meydana geldiğinde, motor sendelemeye başlayacak, güç kaybedecek ve ardından duracaktır. Ne kadar uğraşsanızda çalışmayacaktır. Böyle bir motor, buhar tekrar sıvı hale dönene kadar soğutulmalıdır. Hemen çalıştırmanız gerekiyorsa, yakıt pompasına ve yakıt hatlarına biraz soğuk su dökebilirsiniz.

Yatak Sarmış Motor Nasıl Anlaşılır? Belirtileri Nelerdir?

Bazı durumlarda sıkışmış bir marş motoru da yatak sarması ile aynı etkiyi yaratır. Bir motorun yatak sarıp sarmadığını anlamak için, bir tamirci krank milini mafsallı lokma kolu ile çevirmeye çalışmalıdır. Öncelikle motorun tahrik kayışı çıkarılır ve ardından mafsallı lokma kolu krank mili kasnağı civatasına yerleştirilir. Kasnak motorun dönüş yönünde (genellikle saat yönünde) çevrilmelidir. Krank mili kasnağını döndüremiyorsanız, muhtemelen motor yatak sarmış ve kilitlenmiştir.

Motor Krank Yapmıyor veya Çalışmıyor

Yatak saran bir motorun birinci işareti, marş basmayan veya çalışmayan bir araçtır. Bazı durumlarda motor yavaşça dönebilir (genellikle anormal sesler çıkararak), ancak marş normal şekilde basmayacak ve motor çalışmayı reddedecektir. Marş motoru, yetersiz yağlama nedeniyle volana vurarak bir tıkırtı veya vuruntu sesi çıkarabilir.

Yağ Basınç Lambası / Motor Arıza Lambası

Yatak saran bir motorun ikinci işareti gösterge panelinde yanan yağ basınç lambasıdır. Motor bileşenleri zarar gördüğünde, yağın sirkülasyonu engellenecek ve motor kontrol ünitesi yağ akışında bir sorun olduğunu bildirmek için yağ ikaz lambasını yakacaktır. Bazı araçlarda ayrıca motor arıza lambası da yanabilir.

Vuruntu / Tıkırtı Sesleri

Motor sıkışmaya başladığında, piston kolları krank miline çarpar. Bu tekrar tekrar olacak ve çarpma seslerinin duyulmasına neden olacaktır. Sorunu hızlı bir şekilde çözmezseniz, sesler zamanla yükselecek ve hasarı büyültecektir.

Düşük Motor Performansı

Motorunuz tamamen kilitlenmeden önce bir süre daha normal şekilde kullanılabilir. Yatak sarmaya başlayan bir motorun performansı önemli ölçüde düşer. Gaz pedalına yüklendiğinizde aracınızın eskisi gibi iyi gitmediğini fark edebilirsiniz. Sonunda motor yatak saracak ve hiç çalışmayacaktır.

Görünen Motor Hasarı

Bazı durumlarda motor ciddi hasar alabilir. Motor yağında metal parçalar, yoğun duman veya motor bloğunda bir delik görebilirsiniz.

Herhangi bir uyarı işareti olmadan bir motorun yatak sarmış olma ihtimali son derece düşüktür. Çoğu zaman arızayı gösteren bir vuruntu, düşük motor performansı, yanan yağ basınç lambası ve daha fazla işaret mevcuttur.

Motor Yatak Sardı Ne Yapmam Gerekir?

Sürüş sırasında motor yatak sararsa yüksek bir ses çıkararak durur. Yağ eksikliği nedeniyle kilitlenen motorlarda meydana gelen hasarın boyutu duruma göre değişebilir.

Bir aracın motoru yatak sardığında onarım maliyeti, bazı durumlarda o aracın değerini aşabilir. İlk olarak motor dikkatlice incelenmeli ve hasar maliyeti ortaya çıkarılmalıdır. Küçük hasarlar onarılabilir ve motor yeniden inşa edilerek çalışır hale getirilebilir. Ancak, hasar çok fazla ise ve aracın düzen tutmayacağından endişe ediyorsanız, yapılacak en doğru şey aracı elden çıkarmak veya yeni bir motor satın almaktır.

Motorunuz tutukluk yapmaya başlarsa, motoru soğumaya bırakın. Yağ ekleyip motoru çalıştırabilecek olsanız da, hasar olup olmadığı iyice kontrol edilmelidir.