Yakıt Pompası Arızası Nasıl Anlaşılır?

Yakıt pompası arızası nasıl anlaşılır? Yakıt pompası bozulursa ne olur? Yakıt pompası ölçüm testleri, arıza tespiti ve kontrol yöntemleri.

Yakıt pompası motora gerekli olan yakıtı ve basıncı göndermezse motor düzgün çalışmaz. Düşük yakıt basıncı aracın zor çalışmasına, hatalı ateşlemesine, rölantide düzensizliğe, teklemesine ve stop etmesine yol açar.

Enjeksiyonlu motorlar, yakıt basıncına ve yakıt hacmine karşı çok hassastır. Yeterli miktarda basınç sağlayabilen, ancak yeterli yakıtı sağlayamayan bir pompa, motorun normal bir şekilde çalışmasına izin verebilir. Ancak motoru aç bırakır ve ani hızlanmalarda, ağır koşullarda güç kaybına neden olur.

"Marş Basıyor Fakat Motor Çalışmıyor"

Arızalı bir yakıt pompası motorun çalışmasını engeller. Fakat motorun ateşleme sistemi ya da kendisi ile ilgili bir sorun da olabilir. (Kopuk bir triger kayışı gibi)

Dikkat: Marşa basarken buji kablolarına dokunmayınız!

Motorda ateşleme ile ilgili bir sorun olup olduğunu görmek için ateşleme bobinlerini çıkarıp test edebilirsiniz. ECU tarafından kontrol edilen ateşleme bobinleri, ateşleme sırası gelen silindirin bujisinde kıvılcım oluşturacak şekilde çalışır. Kablo soketlerini, bujileri ve bobinleri tek tek kontrol ederek, motor bloğuna kıvılcım çıkartıp çıkartmadığını kontrol edin. Ateşleme sistemi düzgün çalışıyorsa motor bloğunda bir dizi kıvılcım görürsünüz. Eğer hiç kıvılcım görmezseniz krank mili konum sensörü, ateşleme modülü, ateşleme bobini veya bujilerde sorun var demektir.

Motorun sıkıştırma sisteminde sorun olup olmadığını anlamak için triger ve "V" kayışı kontrollerinin yapılması gerekir. Gevşemiş, diş kesimi, diş aşınması bulunan aşınmış kayışlar krank milini zayıf döndürür. Dolayısı ile pistonları kontrol edemez ve sıkıştırma problemlerine neden olur.

Dikkat: Marşa basarken parmaklarınızı kayış ve dişlilerden uzak tutun!

Ateşleme ve sıkıştırma ile ilgili bir probleminiz yoksa, motorun çalışmamasının en olası sebebi yakıtın olmamasından kaynaklanır. Acaba yakıt pompası mı arızalı?

Yakıtla İlgili Olası Sorunlar

1- Arızalı yakıt pompası (Pompa, pompa rölesi, pompa sigortası, kablo devresindeki bir arıza)

2-  Tıkalı yakıt filtresi

3-  Düşük yakıt basıncı (Zayıf pompa, yakıt borusu ezilmeleri, , düşük voltaj veya bozuk yakıt basınç regülatörü)

Pompa çalışıyor ve motora normal basınç geliyor fakat buna rağmen motor çalışmıyorsa:

1- Yakıt enjektörlerine elektrik gelmiyor (Enjektör sigortası veya arızalı röle)

2- ECU ile enjektörler arasında iletişim sorunu (Kablolar ya da yazılım ile ilgili sorunlar)

3- Enjektörlerde kısa devre

Yakıt Pompası Kontrolleri

Kontrol etmeniz gereken ilk şey, kontak açıldığında pompadan ses geliyor mu? Hiçbir ses gelmezse pompa çalışmıyor demektir.

Çoğu araçta ECU, bir röle vasıtasıyla pompaya elektrik gönderir. Kontak anahtarı açıldığında ECU, yakıt pompası rölesine akım gönderir ve pompa basınç oluşturacak kadar birkaç saniye çalışır. ECU, motorun çalıştığını gösteren bir devir sinyali almazsa yakıt pompası rölesini kapatır. Yakıt pompası, güvenlik amacı ile basıncın düşmesi ve kaza durumunda yakıt akışını kesen röleler ile donatılmıştır.

Arızalı bir yakıt pompası rölesi, pompanın çalışmasını önleyecektir. Motor bölmesindeki yakıt pompası rölesini bulun (genellikle elektrik merkezindedir). Röleyi sökün ve sallayın. Rölenin içinde bir sallantı duyarsanız, röle bozuktur ve değiştirilmesi gerekir.

Yakıt pompasını test etmek için röleyi devreden çıkarın ve elektriği direkt olarak yakıt pompasına gönderin. Röleyi devreden çıkarmak için bu konuda yeterli bilgiye sahip olmanız gerekir. Aksi taktirde daha büyük arızalara sebep olabilirsiniz. Genelde oto elektrikçilerde bu durumu kontrol etmek için, üzerindeki on/off anahtarı sayesinde röleyi devreden çıkarabilen bir test rölesi bulunur. Eğer pompa çalışıyorsa röle arızalı demektir. Pompa çalışmıyorsa röle ile pompa arasındaki kablolarda bir temassızlık olabilir veya yakıt pompası arızalıdır.

Yakıt Pompası Basıncını Ölçme

Sürüş koşullarına bağlı olarak yakıt pompasının 30 ila 80 psi bir yakıt basıncı oluşturması gerekir. Enjeksiyonlu motorlar yakıt basıncına karşı oldukça duyarlı ve hassas bir yapıdadır. Motorun yakıt basıncı 1-2 psi bile azalsa motor çalışmayabilir ya da tekleyebilir.

Basınç özellikleri, aracın modeline, motorun yakıt püskürtme sisteminin türüne, aracın performans, tasarruf ve emisyon gereksinimlerine göre değişebilir. Bu nedenle yakıtla ilgili sorunları çözmek için aracın basınç özelliklerini bilmeniz gerekir.

Yüksek yakıt basıncında motor çok çalışır. Bu, yakıt tüketiminde ve karbon monoksit (CO) emisyonlarında bir artışa neden olur. Bu durum motorun zengin çalışmasına sebep olur. Bujilerde karbon ve kurum birikintileri, rölantide dalgalanmalar oluşur.

Yeterli yakıt basıncı olmadığında, motor vuruntulu çalışır ya da hiç çalışmaz. Motorda fakir karışım oluşacağından rölantide tekleme, dalgalanma, silkeleme, güç kaybı gibi nedenlere yol açar.

Yakıt basıncını kontrol etmek için, bir gösterge ve onu takacak bir yere ihtiyacınız var. Motor çalışırken, kapalıyken, vb. gibi yapılacak çok sayıda kontrol yöntemi vardır. Yakıt basınç regülatörü ve enjektörler ayrıca test edilmelidir.

Farklı araç üreticileri farklı test prosedürleri önermektedir. Birçok Avrupa EFI sisteminde, motor ve ateşleme sistemi kapalıyken statik basınç testi yapmanız önerilir. Bu, yakıt pompası rölesinin atlanması ve pompaya doğrudan elektrik verilmesi ile yapılır. Asya araç üreticileri ise yakıt rölesi üzerine bir test parçası takarak, motor çalışırken basınç testini gerçekleştirir.

Eğer aracın basınç testi için gerekli donanımı yoksa enjektör yakıt rayının hemen önündeki yakıt hattına bir basınç göstergesi takılması gerekir.

Dikkat: Basınç göstergesi takılmadan önce, yakıt sistemindeki tüm basıncın azaltılması gerekir.

Statik Yakıt Basıncı Testi

Kontak açılır fakat motor çalıştırılmaz (Yakıt pompası çalışır hale gelir).  Yakıt basıncı hızla yükselir ve sabit bir değere gelir. Basınç değerini aracın özelliklerine göre karşılaştırın. Basınç yükselmezse pompaya elektrik gidip gitmedini kontrol edin. Voltaj olmasına rağmen pompa çalışmıyorsa, sorunu buldunuz demektir. Yakıt pompası arızalıdır.

Basınç normalden düşükse sebebi pompanın zayıf olması, yakıt hattında tıkanıklık, yakıt filtresi veya depoda pislik veya basınç regülatörü arızasından kaynaklanabilir. Ayrıca voltajın düşük olması normal basıncın oluşmasını etkileyebilir. Pompanın voltajı kontrol edilmelidir.

Rölantide Yakıt Basıncı testi

Motor rölantide çalışırken, göstergedeki değerleri motorun teknik özellikleriyle karşılaştırın. Yakıt basıncı, araç üreticisi tarafından verilen kabul edilebilir aralıkta olmalıdır. Düşükse, sorun zayıf bir pompa, düşük voltaj, tıkanmış bir yakıt filtresi, yakıt deposu içindeki pas ve pislikler, arızalı yakıt basınç regülatörü veya tamamen boş yakıt deposu olabilir.

Yakıt Yoğunluk Testi

Normal basınç sağlayan bir yakıt pompası, motorun ihtiyaçlarını karşılamak için yeterli yakıt yoğunluğu sağlayamazsa, sürüş sorunlarına neden olabilir. Bu nedenle yakıt yoğunluk testi pompanın durumunu değerlendirmenin en iyi yoludur.

Yakıt yoğunluk testi, belirli bir aralıkta verilen yakıtın yoğunluğunu ölçer. Bu test, yakıt besleme hattına bir yakıt akış ölçeri bağlayarak ve yakıt basınç regülatöründen yakıt geri dönüş hattını ayırarak yapılabilir. Regülatörden büyük bir kaba hortum çekilmesi gerekir.

Dikkat: Bu testi yaparken etrafınızda ateş veya kıvılcım bulunmamasına dikkat edin!

Motor kapalıyken, pompaya elektrik verin ve belirtilen aralıkta verilen yakıt miktarını ölçün. Kural olarak, iyi bir pompanın 30 saniyede yaklaşık 3/4 ila bir litre yakıt sağlaması gerekir.

Düşük yakıt gönderiminin sebepleri, zayıf bir yakıt pompası, tıkalı bir yakıt filtresi, tankın pas ve pisliklerden tıkanması, tıkanmış yakıt hattı veya tamamen boş bir depo olabilir. Pompadaki düşük voltajın, yeterli yakıt akışı oluşturmak için yeterince hızlı çalışmasını engelleyebileceğini unutmayın. Pompanın besleme gerilimi normal sistem voltajının yarısı kadar olmalıdır. Düşükse, kablo bağlantılarını, röle ve şasiyi kontrol edin.

Yakıt Basınç Regülatörü Testi

Bu test, motordaki hava değişikliklerine karşı yakıt basıncını ayarlayan regülatörün çalışmasını kontrol eder. Bu, enjektörlerin uygun yakıt gönderimini sağlamak ve motorun sağlıklı bir şekilde çalışmasını sağlamak için gereklidir.

Motor çalışıyorken, vakum hortumunu basınç regülatöründen ayırın. Kural olarak, yakıt sistemi basıncı, hat kesildiğinde 8-10 psi'ye kadar çıkmalıdır. Hiçbir değişiklik olmaması arızalı bir basınç regülatörünü veya sızdıran yada tıkalı bir vakum hattını gösterecektir.

Ayrıca, vakum hortumu regülatörden ayrıldığında içinde herhangi bir ıslaklık olup olmadığını kontrol edin. Hortumun içi ıslak ise, regülatör diyaframı sızdırıyor demektir. Bu durum yakıt basıncında düşüşe neden olur. Yakıt emme manifolduna sızıyor ve hava / yakıt karışımını bozuyor anlamını taşır. Diyafram sızdırıyorsa regülatörü değiştirin.