Kanatlı Hava Akış Sensörü (VAF) Nedir? Ne İşe Yarar?

Kanatlı Hava Akış Sensörü (VAF) nedir? VAF sensörü nasıl çalışır? VAF sensörünün görevi nedir? VAF sensörü arıza belirtileri, nedenleri ve teşhisi.

Hava akış sensörleri, çok noktalı elektronik yakıt enjeksiyonlu motorlarda kullanılır. Çünkü, bu motorlarda yanma odasına gönderilen yakıt miktarı, yakıt enjektörlerini açıp kapatan bir bilgisayar (ECU veya PCM) tarafından kontrol edilir. Hava akış sensörü, gaz kelebeği plakalarından geçen hava miktarını ECU'ya bildirir. Bu bilgi, diğer motor sensörlerinden gelen verilerle karşılaştırılarak, ECU'nun motora ne kadar yakıt gerektiğini hesaplamasını sağlar. Daha sonra ECU, doğru hava / yakıt oranını sağlamak için enjektör açık kalma sürelerini artırır veya azaltır.

Bazı motor tiplerinde hava akışı doğrudan ölçülmez. Gaz kelebeği konumu, manifold hava sıcaklığı ve manifold mutlak basınç (MAP) sensörlerinden gelen veriler kullanılarak tahmin edilir. EFI sistemli motorlarda hava akışı, kanatlı hava akımı (VAF) sensörü, kütle hava akışı sensörü veya bazı Japon araçlarda bir "Karman-Vortex" hava akış sensörü ile doğrudan ölçülür.

Kanatlı hava akış sensörleri (hava debimetresi de denilir) genellikle Alman Bosch L-Jetronic yakıt enjeksiyonlu araçlarda, yine Bosch lisansı ile üretilen Japon Nippondenso multiport elektronik yakıt enjeksiyonlu araçlarda, Bosch EFI sistemli bazı Ford araçlarda (Escort / Lynx, Turbo T-Bird, 2.3L Turbo motorlu Mustang, 2.2L motorlu Ford Probe) ve çeşitli diğer marka araç modellerinde kullanılmaktadır.

 

Kanatlı Hava Akış Sensörü Nasıl Çalışır?

Gaz kelebeğinin önüne monte edilen sensör, hava girişini ölçmek için yaylı bir mekanik kanat kullanır. Kanat, motora giren havanın miktarı ile doğru orantılı açılır. Kanatın açılması ile oluşan itiş kuvveti potansiyometreye aktarılır. Hava girişine göre sensörün direnci ve çıkış voltajı değişiklik göstererek hava girişi hesaplanır. Hava girişi ne kadar çok olursa kanat daha çok açılır. Bu, potansiyometrenin direncini düşürür ve ECU'ya gönderilen voltaj sinyalini yükseltir.

Kanatlı Hava Akış Sensörü, aynı zamanda elektrikli yakıt pompası rölesi için bir güvenlik anahtarı içerir. Motora giren hava akışı pompayı çalıştırır. Yakıt pompası çalışmadığı taktirde motorda çalışmaz. Bu durumda hava akış sensörü kontrol edilmelidir.

Sensörde ayrıca rölanti durumunda hava miktarını kontrol etmek ve yakıt karışımını dengelemek için mühürlü bir rölanti karışım vidası bulunur.

Kanatlı Hava Akış Sensörü Arıza Nedenleri

Kanatlı hava akış sensörü de dahil olmak üzere, diğer tüm hava akış sensörleri hava kaçaklarını tolere edemez. Sensör tarafından ölçülemeyen tüm hava kaçakları ECU'ya yanlış bilgi gönderilmesine sebep olur. Ekstra hava, fakir karışıma ve buna bağlı olarak motorda tekleme, ani hızlanmalarda kesilme ve rölanti dalgalanması gibi çeşitli sürüş sorunlarına neden olabilir.

Sensörün kirlenmesi de sorunlara neden olabilir. Yıpranmış veya tıkanmış bir hava filtresi içinden geçen kirli hava, kanat milinde kir birikimine yol açarak, kanatın yapışmasına ve hareket kabiliyetini yitirmesine neden olacaktır. Kanatın çalışması, parmakla hafifçe itilerek test edilebilir. En ufak dirençte yavaşça açılıp kapanmalıdır. Sıkışmış veya yapışmışsa elektronik temizleyici sprey ile pislikler temizlenebilir. Aksi takdirde sensörün değiştirilmesi gerekecektir.

Emme manifoldundaki geri tepmeler, kanadı geriye doğru hızla iterek hasar görmesine ve kırılmasına neden olabilir. Bazı sensörler, geri tepme esnasında kanadı korumak için geri tepme vanası ile donatılmıştır. Ancak, zamanla geri tepme vanasında hava kaçakları meydana gelerek farklı sorunlara yol açabilir. Bu durum, sensörün düşük seviyede okumasına ve motorun zengin karışımda çalışmasına neden olur.

 

Kanatlı Hava Akış Sensörü Arıza Teşhisi

Eski Bosch sensörlerin voltaj çıkışını kontrol etmek için Bosch test cihazları kullanılabilir. Veya bir multimetre ile terminallerdeki voltaj ve direnç değerleri kontrol edilebilir.

Kanat kapalı konumda iken ve yavaş yavaş açıldığında sensörün çıkış voltajı 0,25 volttan 4,5 volta doğru yükselmelidir. Voltaj değeri düşükse, ECU'dan gelen referans voltajı (VRef) kontrol edilmelidir. Genellikle 5 volt olmalıdır.

Sensörün, potansiyometresindeki kaçakları ve ölü noktaları kontrol etmenin en iyi yöntemi bir Dijital depolama osiloskopu (DSO) kullanmaktır. Düzgün çalışan bir sensör, rölantide ve yavaş yavaş gaza basılarak gaz kelebeği tamamen açıldığında düzgün ve kademeli bir voltaj sinyali üretmelidir. Sensörün voltaj sinyalindeki değişiklikler, yakıt enjeksiyon zamanlamalarını da değiştirmelidir. VAF kanadı açıldıkça enjektörlerin açık kalma süresi de artmalıdır.

Hava kanadının konumunu algılayan reostat (akım ayarlayıcı) genellikle aşınır ve çoğu problem burada yaşanır.

Kanatlı Hava Akımı Sensörü tamir edilemez. Ünitede herhangi bir aksaklık meydana geldiğinde komple değiştirilmelidir. Sensör muhafazasını ve kanadını temizlemek için elektronik temizleyici sprey kullanabilirsiniz. Bu durum pislikten dolayı yapışan kanatçığı kurtarabilir ancak hasarlı bir kapağa veya elektronik bir arızaya yardımcı olamaz.