Manifold Mutlak Basınç Sensörü (MAP) Görevi Nedir?

Manifold Mutlak Basınç (MAP) Sensörü nedir? MAP sensörü ne işe yarar? MAP sensörü nasıl çalışır? MAP sensörü arıza belirtileri nelerdir? MAP sensörü arıza kodları ve çeşitleri nelerdir?

Manifold Mutlak Basınç Sensörü (MAP / Manifold Absolute Pressure), motor yükünü algılayan kilit sensörlerden biridir. Sensör, emme manifoldundaki basınç miktarı ile orantılı bir sinyal üretir. Motor bilgisayarı (PCM) bu bilgileri ateşleme zamanlamasını ve yakıt miktarını ayarlamak için kullanır.

Motor çalıştığı zaman, gaz kelebeği açıldıkça emme basıncı düşer. Motor, hava / yakıt oranını dengede tutmak için daha fazla hava emmek ve daha fazla yakıt göndermek zorundadır. PCM, MAP sensöründen gelen sinyalleri okurken, genellikle yakıt karışımını biraz daha zengin tutar. Bu yüzden motor daha fazla güç üretir. Aynı zamanda, motora zarar verecek geri tepmeyi ve performans düşüşünü önlemek için ateşleme zamanlamasını biraz geciktirecektir.

Araç hafif yük altına düştüğünde ve normal seyir haline döndüğünde daha az motor gücüne ihtiyaç duyar. Gaz kelebeği çok açık değilse veya kapalıysa emme basıncı artacaktır. MAP sensörü bunu algılar ve PCM'ye bildirir. PCM, yakıt tüketimini azaltmak için yakıt gönderimini kısarak tepki verir ve ateşleme zamanlamasını artırır.

 

MAP Sensörü Nasıl Çalışır?

MAP sensörleri, emme manifoldu içindeki basıncı ölçer. Bu nedenle emme manifoldu basınç sensörü olarak da adlandırılır. Motor çalışmadığı zaman, emme manifoldunun içindeki basınç dış barometrik basınçla aynıdır. Motor çalıştığında, pistonlar ve gaz kelebeği plakaları tarafından yaratılan kısıtlama nedeni ile emme manifoldu içerisinde basınç oluşur. Motor çalışırken tam gaz yapıldığında ve gaz kelebeği sonuna kadar açıldığında, emme manifoldunun basıncı neredeyse sıfıra düşer. Emme manifoldunun içindeki basınç, dış barometrik basınç ile eşit hale gelir.

Bulunduğunuz yere ve iklim koşullarına bağlı olarak, barometrik basınç genellikle 28 ila 31 inHg (ortalama 1 bar) arasında değişir. Deniz seviyesinden yukarılara çıktıkça hava basıncı azalır.

Emme manifoldunun içindeki basınç, çalışma koşullarına bağlı olarak sıfırdan 22 inç Hg'ye veya daha fazlasına kadar çıkabilir. Boşta çalışırken basınç her zaman yüksektir ve çoğu araçta tipik olarak 16 ila 20 inç Hg arasındadır. En yüksek basınç seviyesi, araç yavaşladığında ve gaz kelebeği kapandığında gerçekleşir. Gaz kelebeğinin kapalı olması ve pistonların çalışıyor olması, emme manifoldu içerisinde yüksek basınç oluşturur. (tipik olarak rölanti durumundan dört ila beş inç Hg daha yüksek). Gaz kelebeği aniden açıldığında, manifold içindeki basınç sıfırlanacağından araç aniden hızlanır. Gaz kelebeği kapandıkça basınç yeniden yukarı doğru tırmanmaya başlar.

Kontak anahtarı açıldığında motor kontrol modülü (PCM), atmosferik (barometrik) basıncı öğrenmek için MAP sensörünü kullanır. Bu nedenle, MAP sensörü bir BARO sensörü olarak çift görevde kullanılabilir. PCM, hava basıncındaki değişiklikleri telafi etmek ve hava / yakıt karışımını ayarlamak için daha sonra bu bilgileri kullanır. Bazı araçlar, bunun için ayrı bir "BARO" sensörü kullanır. Bazı araçlar ise her iki ölçümü yapan ve BMAP sensörü olarak adlandırılan bir kombinasyon sensörü kullanır.

Turboşarjlı ve süperşarjlı motorlarda, durum biraz daha karmaşıktır. Çünkü turbo takviyesi esnasında emme manifoldunda ekstra basınç oluşacaktır. Ancak MAP sensörü, emme manifoldunun içindeki mutlak basıncı her hâlükârda ölçtüğü için bu durum sorun değildir.

"Speed-Density" elektronik yakıt enjeksiyon sistemine sahip motorlarda, hava akış sensörü ile doğrudan ölçmek yerine hava akışı tahmin edilir. PCM, motora ne kadar hava girdiğini tahmin etmek için motor devri, gaz kelebeği konumu, soğutma sıvısı sıcaklığı ve ortam havası sıcaklığı ile birlikte MAP sensörü sinyaline bakar. PCM ayrıca, her şeyi dengede tutmak, gerekli hava / yakıt karışımı düzenlemelerini yapmak için oksijen sensörü zengin / fakir sinyalini ve EGR valfinin konumunu da hesaba katabilir.

 

Analog MAP Sensörleri

Analog MAP Sensörü, esnek bir diyaframla ayrılmış iki bölmeden oluşur. Biri "referans hava" odası (dış havaya kapalı veya açık), diğeri ise bir lastik hortum veya doğrudan bağlantı yoluyla motordaki emme manifolduna bağlı olan vakum odasıdır. MAP sensörü bir hortumla ya da direkt olarak emme manifolduna takılıdır.

Diyaframın hareketi, MAP sensörünün içindeki basınca duyarlı bir elektronik devre tarafından izlenir ve basınçla orantılı olarak değişen bir voltaj sinyali üretir. Bu sinyal, tipik olarak 1 ila 5 volt arasında değişir.

Analog MAP sensörleri üç telli bir konektöre sahiptir.

• - Topraklama bağlantısı
• - ECU'dan 5 voltluk bir referans sinyali
• - Geri dönüş sinyali

 

Genellikle gaz kelebeği açıldığında ve basınç düştüğünde çıkış gerilimi artar. Rölantide 1 veya 2 volt gerilim oluşurken, gaz kelebeği tam açıkken gerilim 4,5-5 volta çıkar. Her 5 inHg basınç değişimi için gerilim yaklaşık 0.7 ila 1.0 volt arasında değişir.

 

Dijital Map Sensörleri

Dijital MAP sensörleri de (barometrik basınç / manifold mutlak basınç) motor yükünü ölçer fakat analog voltaj sinyali yerine dijital frekans sinyali üretirler. Bu tip sensörlerde 5 volt "kare dalga" (açma-kapama) voltaj sinyali üreten ek bir devre vardır. Basınç düştükçe voltaj frekansı artar.

Motor rölantideyken veya yavaşladığında basınç yüksektir ve MAP sensörü çıkışı 100 Hz'e (Hertz - saniyedeki döngü sayısı) veya daha düşük bir değere düşer. Tam gaz yapıldığında emme manifoldundaki basınç sıfıra yakın olacağından, sensörün çıkışı 150 Hz veya daha yükseğe çıkabilir. Basınç tamamen sıfırlandığında ise MAP sensörü 159 Hz okumalıdır.

 

MAP Sensörü Arıza Belirtileri

MAP sensörü arızalandığında veya basınç değerlerini düzgün okumadığında yakıt karışımı ve ateşleme zamanlaması bozulur. Map sensörü tamamen bozulmuş olabileceği gibi kablo demeti kopuklukları, soket gevşekliği, emme manifoldu çatlağı veya hortum bağlantılarında ki kaçaklardan da MAP sensörü arıza semptomları görülebilir.

MAP sensörü arızasından kaynaklanacak tipik arıza belirtileri şunlardır:

• - Araçta ani hızlanma ve yavaşlama
• - Rölantide devir dalgalanması
• - Bujilerin kirlenmesine neden olacak zengin yakıt karışımı
• - Fazla ateşleme ve kuru yakıt nedeni ile patlatma
• - Ateşleme zamanlamasının ve hava / yakıt karışımının bozulmasından kaynaklanan fazla yakıt tüketimi ve güç kaybı

 

Hava kaçakları emme manifoldu içindeki basıncını azaltacağından MAP sensörünün normalden daha yüksek okumasına sebep olacaktır. ECU, yakıt ekonomisi sağlamak, performansı yükseltmek ve emisyon değerlerini azaltmak için yakıt karışımını zenginleştirerek ve ateşleme zamanlamasını arttırarak durumu telafi etmeye çalışacaktır.

 

MAP Sensörü Arıza Kontrolleri

Öncelikle motor rölantide çalışırken, manifold basıncının teknik özelliklere uygun olduğundan emin olun. Basıncın aşırı düşük olmasına hava kaçakları, gecikmeli ateşleme zamanlaması, egzoz kısıtlaması (tıkalı konvertör) veya EGR sızıntısı (EGR valfi rölantide kapanmıyorsa) neden olabilir.

Egzoz sistemindeki düşük basınç veya aşırı geri basınç, motorda aşırı yük varmış gibi MAP sensörünü yanıltabilir ve yanlış okumasına sebep olur. Bu durum, zengin yakıt karışımı oluşturur.

Öte yandan, hava girişindeki bir kısıtlama (tıkalı bir hava filtresi gibi) olması gerekenden daha yüksek bir basınca neden olabilir. Bu durum, motor yükünü düşük gösterecek ve MAP sensörünü yanıltarak motorun fakir karışıma düşmesine sebep olacaktır.

Motor çalıştırılmadan önce kontak açıldığında, MAP sensörü barometrik hava basıncını okumalıdır. Bu değer bir tarama aleti üzerinde okunabilir ve dış hava basıncı ile karşılaştırılmalıdır. Meteoroloji web sitesi üzerinden mevcut konumunuzun atmosferik basınç değerini öğrenebilirsiniz.

Sensörün vakum hortumunu bükülmeler veya sızıntılar için kontrol edin. Ardından sensörün kendisinde sızıntı olup olmadığını kontrol etmek için el tipi vakum pompası kullanın. Sensör, basıncı tutmalıdır. Herhangi bir sızıntı sensörün değişimini gerektirir.

MAP sensörü tamamen arızalanırsa, kablo sorunları nedeniyle sensör sinyali kaybolursa veya sensör hatalı okuma yaparsa genellikle bir arıza kodu üretir ve motor arıza lambasını yakar.

 

MAP Sensörü Arıza Kodları

1995 ve üzeri daha yeni OBD II özellikli araçlarda P0105 ila P0109 arası arıza kodları (DTC) MAP sensörü devresinde bir arıza olduğunu gösterir.

P0105... MAP/BP Devre Arızası
P0106... MAP/BP Sensör Sınırı / Performans Sorunu
P0107... MAP/BP Sensörü Düşük Girişi
P0108... MAP/BP Sensör Yüksek Girişi
P0109... MAP/BP Devre Aralıkları

Daha eski OBD II araçlarında;

* General Motors: 34, 33, 31 Kodları
* Ford: 22, 72 Kodları
* Chrysler: 13, 14 Kodları MAP sensörü arızasını gösterir.

Diagnostic test cihazı ile MAP sensörünün çıkış voltajı okunabilir. Değerler, teknik özellikler ile karşılaştırılmalıdır. Rölanti durumundayken, gaz kelebeği açık veya kapalıyken MAP sensörü sinyali değişmelidir. Hiçbir değişiklik olmaması sensörün arızalı olduğuna veya bağlantı hatasına işaret eder.

Sensör düşük okuyor veya hiç okuma yapmıyorsa, referans voltajını ve şasi bağlantısını kontrol edin. Referans voltajı 5 volta çok yakın olmalıdır. Referans voltajı düşükse, kablo demetini, konnektörün gevşek olup olmadığını, hasarlı veya korozyona mağruz kalıp kalmadığını inceleyin.

 

Arızalı MAP Sensörünü Değiştirme

MAP sensörü arızalı ise ve değiştirilmesi gerekiyorsa araca uygun olan sensör tipi seçilmelidir. Aracın modeline ve yılına uygun MAP sensörü kullanılmalıdır. Kalibrasyon arasındaki farklılıklar motorun çalışmasını etkileyebilir.

Araç 5 yaşından büyükse, MAP sensörünü motora bağlayan vakum hortumunun da değiştirilmesi gerekir.