Baskı Balata Bittiği Nasıl Anlaşılır? Kavrama Testi

Baskı balatanın bittiği nasıl anlaşılır? Baskı balata kavrama testi nasıl yapılır? Debriyaj kaçırması nasıl anlaşılır? Kavrama nedir? Kavramanın kaçırdığı ve değiştirilmesi gerektiği nasıl anlaşılır?

Manuel şanzımanlar artık otomotiv üreticileri tarafından bir zamanlar olduğu kadar popüler değil. Fakat günümüzde hala manuel şanzımanlarla donatılmış ve dolayısıyla kavramalara sahip birçok araç mevcuttur.

Kavrama (Debriyaj), dönen bir milin hareketini  aynı doğrultuda, diğer bir mile iletmek veya hareketi  kesmek için kullanılan mekanizmalardır. Kavrama, motor ile vites kutusu arasında yer alır ve debriyaj  pedalının hareketiyle motorun gücünü vites kutusuna aktarır veya hareketi keser. Manuel şanzımanlı aracın yürüyen aksamındaki en önemli bileşenlerden biridir. Kavrama; çalışan motoru sorunsuz ve aşamalı olarak vites kutusuna bağlamalı, araç hareket halindeyken viteslerin değiştirilmesine izin vermeli ve motorun hareketini şanzımana kaçırma/kaydırma yapmadan aktarabilmelidir.

Kavrama sisteminin en önemli parçalarından olan debriyaj balatası, sürtünme nedeni ile zamanla aşınır. Debriyaj balatası aşındığında, şanzımanda gürültü, titreşim ve kaçırma gibi belirtiler görülmeye başlar.

Kavramanın düzgün çalışıp çalışmadığını veya değiştirilmesi gerekip gerekmediğini kontrol etmek için birkaç basit test yapabilirsiniz.

 

Baskı Balatanın (Kavrama) Test Edilmesi

Debriyaj Pedalını Kontrol Edin

Öncelikle debriyaj pedalınıza basarak pedalın düzgün hareket edip etmediğini kontrol edin. Debriyaj pedalınızın sertliği araçtan araca değişebilir. Genel olarak sol ayağınızla debriyaja bastığınızda hafif bir dirençle karşılaşmanız gerekir. Eğer yapışkan bir çamura basmış gibi hissediyorsanız debriyaj balatasının sonuna geldiğinize işaret eder.

Pedala bastığınızda bir sorun yoksa aracı vitese alın. Herhangi bir zorlanma ve sürtünme sesi olmadan şanzıman kolayca vitese geçmelidir. Aracınızda hidrolik debriyaj sistemi kullanılıyorsa, sıvı kaçağı olmadığından ve sıvı seviyesinin tam olduğundan emin olun. Bazı araçlar debriyaj için fren ana silindirini kullanır. Bu durumda, ana silindirde fren hidroliği olduğundan emin olun. Aracınızın kavraması kabloyla çalışıyorsa, kablo grubunu inceleyin ve doğru çalıştığından emin olun.

Debriyajın kaçırdığını gösteren herhangi bir işarete dikkat edin. Debriyaj kaçırıyorsa, tam olarak devreye girmeyebilir ve sürüş sırasında motorun titremesine, tereddüt etmesine veya hatta devirin yükselmesine neden olur.

 

1. Viteste Test Etme

Bir yerde durun ve el frenini sonuna kadar çekin. Aracı çalıştırın ve debriyaj pedalına sonuna kadar basarak şanzımanı 1. vitese alın. Gaz pedalına hiç dokunmadan ayağınızı yavaşça debriyaj pedalından çekin. Eğer debriyaj balatası sağlamsa araç kavrayacak, ileri doğru gitmeye çalışacak ve stop edecektir. Bu durum baskı balatanızda hiçbir sorun olmadığını gösterir. Araç kavrama yapmıyor, motor titriyor fakat stop etmiyorsa bu durum baskı balatanın değiştirilmesini gerektirir.

Debriyaj pedalını yavaşça bırakırken herhangi bir sürtünme sesi, gıcırtı sesi ve yanık kokusu gibi işaretler varmı dikkat edin. Bunlardan birini fark ederseniz baskı balata aşırı derecede aşınmış olabilir ve değiştirilmesi gerekebilir.

 

3. Viteste Test Etme

Debriyaj kaçırmasını test etmenin basit bir yolu, motorunuzu çalıştırıp el frenini sonuna kadar çekmektir. Debriyaja basarak şanzımanı 3. veya 4. vitese alın. Ardından gaz pedalına basarak motor gücünü 2.500 rpm'ye kadar arttırın. Debriyaj pedalını yavaşça bırakın. Motor devri düşüyor ve araç stop etme eğilimine giriyor ve stop ediyorsa, kavrama (baskı-balata) sağlamdır. Eğer ayak debriyajdan çekilirken motor devri düşmüyor, araç stop etme eğilimi göstermiyorsa, baskı balata kaçırıyor demektir.

 

Sürüş Esnasında Kavramayı Test Etme

Gaz pedalına bastığınızda motor devri yükseliyor fakat aracınız istediğiniz gibi hızlanmıyorsa bu debriyajın kaçırdığını gösterir. Baskı balata aşındığı için motorun dönüş gücü şanzımana doğru şekilde aktarılmıyordur. Ayrıca sürüş esnasında aracınızı 3. vitesten 2. vitese alın ve debriyajı bırakın. Motor devri hemen yükselmezse baskı balatayı değiştirme zamanı gelmiş demektir.

 

Baskı Balata Aşınma Belirtileri

• - Debriyajın kavrama noktası normalden daha yukarıya çıkmaya başlar.
• - Kavrama noktasının aralığı giderek kısalmaktadır.
• - Debriyaj pedalında anormal bir sertleşme meydana gelir.
• - İlk kalkış anlarında titreme meydana gelir.
• - Aracın motoru güç üretse de devir artmasına rağmen hızlanma meydana gelmez.
• - Özellikle araba doluyken hareket etmesi güçleşir.