Kompresyon Testi Nedir ve Nasıl Yapılır?

Kompresyon testi nedir? Kompresyon testi nasıl yapılır? Kompresyon testi neden yapılır? Islak kompresyon testi nedir?

Günümüzün içten yanmalı motorları güçlü bir şekilde tasarlanmasına rağmen, sonunda içindeki bileşenler aşınır ve yıpranır. Çoğu araç sahibinin bildiği gibi, içten yanmalı bir motor, yanma odasının içindeki buharlaşmış yakıtı sıkıştırarak güç üretir. Piston segmanları veya silindir kafası bileşenlerini içeren hayati parçalar zamanla yıprandığında, yakıtı ve havayı etkin şekilde yakmak için gereken sıkıştırma azalır. Kompresyon testinin nasıl yapıldığını anlamak, motordaki arızaları teşhis etmek ve onarmak için önemlidir.

Bu yazımızda kompresyon testinin ne olduğunu, hangi durumlarda yapılması gerektiğini ve profesyonel bir tamirci tarafından nasıl yapıldığını özetleyeceğiz.

 

Kompresyon Testi Nedir?

Kompresyon kelimesinin sözlük anlamı basınç, sıkıştırma basıncı demektir. Kompresyon testi, bir aracın motorundaki iç parçaların durumunu öğrenmek için yapılır. Otomobiliniz olması gerektiği gibi çalışmıyorsa, bileşenler yıpranmaya başlamış demektir. 

Genellikle, emme ve egzoz subapları, subap yuvaları, silindir contaları ve piston segmanları gibi parçalar zamanla aşınır. Aşınan parçalar basıncın kaçmasına ve azalmasına neden olur. Bu ise, motorun daha fazla güç sarf etmesi demektir. Daha az basınç altında yanan hava / yakıt karışımı motor gücünün azalmasına neden olur.

Kompresyon bar ya da PSI türünden ölçülür. Her motor farklı sıkıştırma seviyesine sahip olsa da, genellikle üreticiler tarafından yüzde onluk bir kompresyon kaybı normal olarak kabul edilmektedir.

 

Kompresyon Testine Ne Zaman İhtiyaç Duyulur?

Aracınız aşağıdaki belirtileri gösterdiğinde bir kompresyon testi yaptırılması gerekir.

• - Egzoz sisteminden duman çıktığını fark ederseniz,
• - Aracınızda güç ve ivmelenme eksikliği hissederseniz,
• - Sürüş esnasında motordan titreşimler gelirse,
• - Araç normalden fazla yakmaya başlamışsa,
• - Normalden daha sık yağ eksiltiyorsa,
• - Aracın motoru aşırı ısınıyorsa.

 

Kompresyon Testi Nasıl Yapılır?

1. Motoru Normal Çalışma Sıcaklığına Getirin

Piston segmanları, subap yuvaları ve diğer kritik bileşenler, motorun içinde istenen sıkıştırma oranını oluşturmak için ısındıkça genleşmek üzere tasarlanmıştır.

Soğuk bir motora sahipseniz teste başlamadan önce aracınızı 5-10 dakika çalıştırın ve normal sıcaklığına getirin. Ardından aracı stop edin ve 10 dakika kadar bekleyin. Araç yoldan gelmişse soğuması için en az 30 dakika bekleyin. Motorun aşırı sıcak yerine ılık olması gerekir.

Soğuk bir motorda sıkıştırma testi yapmayı da deneyebilirsiniz. Ancak motor sıcakken yapılan test daha doğrudur. Bu sayede, araçta meydana gelen sorunları öğrenebilir ve onarılması gereken parçaları teşhis edebilirsiniz.

2. Koruma İçin Yalıtımlı Eldivenler ve Güvenlik Gözlükleri Takın

Sıcak parçalara temas edeceğiniz için, yanıklardan korunmak için ısıya dayanıklı eldivenler kullanın. Güvenlik gözlükleri, motor bileşenlerini sökerken olası yakıt ve yağ kaçaklarına karşı iyi koruma sağlar.

- Genellikle test sırasında üzerinize yakıt veya yağ sıçramaz. Ancak tedbiri elden bırakmamak gerekir.

- Testi soğuk bir motorda yapıyorsanız eldivenlere ihtiyacınız yoktur.

3. Motoru Stop Edin ve Kaputu Açın

Kompresyon testini tamamlamak için motorun stop edilmesi gerekir. Motor bileşenlerini güvenli bir şekilde sökmek için anahtarı kontaktan çıkarın. Yakıt pompası röle kablosu, ateşleme bobinleri veya varsa kalem bobin kablosu sökülmelidir. Bu sayede test sırasında ateşleme sistemi ve yakıt sistemi devre dışı bırakılır.

Yakıt pompasının kablosunu sökmek yerine sigortasını da çıkarabilirsiniz. Yakıt pompası sigortası genellikle mavi renktedir, ancak aracınıza göre değişebilir. 

4. Bujileri Sökün

Tüm bujilerin kablosunu çıkarın ve ardından buji lokması ile hepsini sökün. Kabloları etiketlemeyi unutmayın. Böylece hangi kablonun hangi bujiye ait olduğunu karıştırmazsınız. Bazı araçlarda buji yerine ateşleme bobini vardır. Aynı şekilde onlarda sökülmelidir.

Hangi bujiyi hangi silindirden söktüğünüz de önemlidir. Bu nedenle bujileri ve silindirleri etiketlemeyi unutmayın.

Sökülen bujilerin durumunu kontrol edin. Yıpranmış görünüyorlarsa yenisi ile değiştirin. Yanık yağ veya diğer belirtiler motorda sorun olduğunun bir işaretidir.

5. Kompresyon Test Cihazının Bağlantı Ucunu 1. Silindirin Buji Yuvasına Takın

Kompresyon testi tek tek silindir bazında yapılır. 1. silindirden başlamak ve arkaya doğru ilerlemek en doğru olanıdır.

1. silindir çoğu motorda en sağda yer alır. Krank kasnağı tarafındaki ilk buji yuvasıdır. Test cihazının ucunu buraya yerleştirin ve yerine oturuncaya kadar saat yönünde çevirin.

Kompresyon test cihazları çoğu zaman çoklu adaptörler ile satılır. Aracınızın motoruna en iyi uyan adaptörü kullanın.

Eğer dizel motoru test ediyorsanız, daha yüksek sıkıştırma toleransına sahip olan bir ölçüm cihazı kullanmalısınız.

Bazı test cihazları doğrudan motora takılır. Bunlarda, gösterge için ara hortum bağlantısı kullanılmaz. Eğer test cihazı bu tip değilse göstergenin hortuma iyi bağlandığından emin olun. Gevşek bir hortum bağlantısı test sonuçlarını etkiler. 

6. Motoru Kısa Süreliğine 4 Kez Kranklayın

Motora marş ile 3-5 saniyeliğine hareket verin. En az 4 devir marş çevrilir ve basınç değerleri her piston için ayrı ayrı kaydedilir.

Tüm silindirleri tamamladığınızda ortaya çıkan tabloyu inceleyin. Dikkate alınması gereken husus, her silindir arasındaki farktır. Biri diğerinden yüzde 10'dan daha fazla fark içeriyorsa muhtemelen bir kompresyon kaçağı vardır.

Islak Kompresyon Testi

Eğer silindirlerden herhangi birinde minimum değerin altında veya maksimum farkı aşan bir değer varsa silindirin içine bir miktar motor yağı dökün ve tekrar ölçüm yapın. (1 tatlı kaşığı 4.9 ml yağ) Ardından, manometre ve hortum adaptörünü tekrar takın. Kontağı birkaç kez çevirerek testi tekrarlayın. İşiniz bittiğinde, değerleri görmek için tekrar kontrol edin.

 

Kompresyon Test Sonuçları Nasıl Yorumlanır?

Basınç değerleri genellikle ıslak test yaptığınızda yükselir. Bu değişiklik, silindirde neyin yanlış olduğunu belirlemenize yardımcı olur. Eğer değerler yükseldiyse piston segmanları aşınmış demektir. Emin olmak için silindirin içerisine motor yağ numarasının bir ya da iki üstü kalınlıkta yağ sıkılır ve ölçüm tekrarlanır. Değerlerde artış varsa kompresyonun segmanlardan olduğu kesinlik kazanır. Eğer değerlerde de herhangi bir toparlanma yok ise subapların arızalı olduğu düşünülür.

Bitişik iki silindirde kompresyon hala düşükse silindir kapak contası zarar görmüş, silindir kapağı deforme olmuş olabilir. Bu durumda motor bir revizyona gerek duyulabilir.

Basınç değerleri normalden yüksek ise yanma odasının kurum bağladığını ve yanma odası hacminin düştüğünü anlarız. Fazla kalın yağ kullanımı da bu gibi sonuçlara neden olabilir.

Tüm silindirlerde düşük sıkıştırma varsa, triger kayışının değiştirilmesi gerekebilir.

Bunun dışında aracın motoruna uygun veriler elde edildiyse motor kompresyonu normal seviyelerde demektir.