Aks (Dingil) Nedir? Aks Arızası Belirtileri Nelerdir?

Aks veya diğer adıyla Dingil nedir ve ne işe yarar? Aks arızası nasıl anlaşılır? Aks arızası belirtileri nelerdir?

Aks (Dingil) Nedir?

Aks, çoğu modern araçta yaygın olarak kullanılan bir aktarma organı bileşenidir. Gücünü aracın şanzımanından ve diferansiyelinden alır ve aracı hareket ettirmek için tekerleklere iletir. Yol koşullarına uyum sağlayan ve üzerine binen yükü minumum düzeye indiren yağlı ve esnek bir yapısı vardır. Torku, sürekli hareket eden, sağa ve sola dönen bir tekerleğe aktarmak için açılı bağlantılara sahiptir. Uzunluğu esneyebilir. Başka bir deyişle, motordan gelen güç, direksiyon simidinin açısı ne olursa olsun, aracın tekerleklerine sorunsuz bir şekilde aktarılır. Sürtünmeyi ve ısıyı azaltmak, kir ve pisliklerden korumak için gres ile yağlanmış ve lastik bir körükle kapatılmıştır.

Tipik olarak, önden çekişli araçların ön tekerleklerinde iki adet, arkadan itişli araçların arka tekerleklerinde iki adet ve dört çeker araçlarda (genellikle) dört adet aks bulunur. Önden çekişli ve arkadan itişli araçlarda kullanılan aksların yapıları birbirinden farklıdır. Arkadan itişli araçlarda kullanılan aksların boyları birbirine eşittir. Önden çekişli araçlarda ise aks boyları ve bağlantı şekilleri farklılık gösterir.

Akslar, aşağı ve yukarı hareket edebildiği gibi, içe ve dışa hareket eden eklemlere de sahiptir. İçte kalan kısımlarına frezeler eklenmiştir. Hareket sağlama işini aks dişlilerinin içine geçen frezeler sağlamaktadır. Aks yuvasının içinde aks mafsalı (tripod / spider) denilen ve gerektiğinde aksın uzamasını ve kısalmasını sağlayan bileşen bulunur. Ön aksların yapısı daha karmaşık olsa da genel olarak rulman, keçe ve körüklerden oluşur.

Aks Arızası Belirtileri Nelerdir?

Akslar ısı, su ve hareket ile zamanla aşınır ve sonunda metal parçaların yağlanmasından sorumlu lastik körükte bir yırtılma meydana gelir. Ayrıca keskin virajlar aks körüğünün yırtılmasına ve çatlamasına katkıda bulunur.

Yıpranmış ve aşınmış bir aks, sürücüyü uyaran bazı arıza belirtileri üretir.

 

1. Dönüşlerde Duyulan Tıkırtı Sesleri

Arızalı bir aks milinin en yaygın belirtisi, direksiyonu döndürdüğünüzde duyulan tıklama sesidir. Akslar aşırı derecede aşındığında eklemlerde boşluk oluşur ve dönüşlerde ses yapmaya başlarlar. Sesin şiddeti direksiyon açısına ve dönüş hızına göre artabilir.

Bunu test etmek için boş ve geniş bir araziye aracınızı park edin. Geri vitese takın, direksiyonu tam sağa veya sola çevirin. Aracı hareket ettirdiğinizde geniş bir daire çizeceksiniz. Duyacağınız tıkırtı sesleri aksın arızalı olduğunu gösterir.

2. Tekerleklere Bulaşan Gres Yağı

Aks arızalarının en yaygın belirtilerinden birisi de tekerleklerin iç kenarında veya aracın alt tarafında görünen gres yağıdır. Bu genellikle yırtılmış bir aks körüğünden kaynaklanır. Özellikle dönüş esnasında içindeki gres yağı tekerleklere bulaşır. Körüğün yırtılması çok yakında aksın tamamen bozulmasına neden olacaktır. Çünkü kir ve pislikler aks yuvasına girecek ve bağlantıya zarar verecektir.

3. Sürüş Sırasında Aşırı Titreşim

Arızalı bir aksın bir başka belirtisi, sürüş sırasında meydana gelen aşırı titreşimlerdir. Titreşimlerin şiddeti araç hızlandıkça daha belirgin hale gelir. Bu durum hem araç sürüş konforunu etkiler hem de aracın kontrolünü zorlaştırır. Aşırı titreşim yapan aksın değiştirilmesi gerekir.

4. Aracın Zıplaması

Düz bir asfaltta sürüş yaparken aracınız durduk yere zıplıyorsa muhtemelen arızalı bir aks ile karşı karşıyasınız.