Katalitik Konvertör Nedir? Katalitik Konvertör Arıza Belirtileri

Katalitik Konvertör nedir? Katalitik Konvertör ne işe yarar? Katalitik Konvertör arıza belirtileri nelerdir? Katalitik Konvertörün görevi nedir?

Egzoz gazlarının insana ve çevreye verdiği zarar oldukça fazladır. Bu sebeple ülkeler yeni egzoz emisyon düzenlemeleri oluşturmakta ve otomotiv üretici firmalarının bu konuya daha hassas yaklaşıp çevreye daha az zarar veren otomobil üretmeleri istenmektedir.

Katalitik konvertörün kullanılmasının sebebi otomobilden çıkan zararlı gazları minimize etmek suretiyle insanı ve çevreyi korumaktadır. Motorda yanan hava yakıt karışımı, karbondioksite (CO2), suya (H2O), karbonmonoksite (CO), azotoksite (NOX), ve hidrokarbona (HC) dönüşür. Bunlar içerisinde CO, NOX, HC doğa ve insan sağlığı için zararlı gazlardır. İşte bu zararlı gazları zararsız hale dönüştürmek için katalitik konvertör (katalizör) kullanılır.

Konvertörün içerisinde bulunan ve seramik malzemeden imal edilmiş olan özel filtreler sayesinde bu zararlı olan her bir gazın kimyasal tepkimeye girmesi sağlanır. Böylece bu zararlı gazlar, zararsız olan karbondioksite (CO2), suya (H2O) ve azot (N2) haline dönüşür. Oksijen sensörleri ile, konvertörün verimli çalışıp çalışmadığı ECU (Elektronik Kontrol Ünitesi) tarafından kontrol edilir.

Katalitik konvertörün kimyasal tepkimeye girebilmesi için, egzoz gazının en az 400 0C olması gerekir. En ideali ise 500 0C civarıdır. Katalitik konvertörlü araçlarda kesinlikle kurşunsuz benzin kullanılması gerekmektedir. Aksi taktirde normal ve süper benzinlerde bulunan kurşun molekülleri katalitik konvertöre zarar vererek arızalanmasına sebep olurlar. Herhangi bir kullanıcı hatası veya darbeye maruz kalmadığı taktirde, katalitik konvertörün ömrü, aracın ömrü ile birlikte değerlendirilmektedir.

Bunun yanı sıra katalitik konvertörlü araçların kurşunsuz benzin kullanmaları gerektiği için bu tür araçların supap mekanizmasında arızalar görülebilmektedir. Çünkü motorda yağlama sisteminin yağlayamadığı tek yer supap başlarıdır. Bu kısımların yağlanmaları benzinde bulunan kurşun molekülleri sayesinde gerçekleştirmektedirler. Bu sebeple halk arasında kurşunsuz benzin doğa ve çevre dostu, fakat motorun düşmanıdır denilmektedir.

 

Sık Rastlanan Katalitik Konvertör Arızaları

Sık rastlanan katalitik dönüştürücü arızalarından biri kurşun zehirlenmesidir. Katalitik dönüştürücü kurşunlu benzinden zehirlenir. Yani katalitik dönüştürücülü bir araca kurşunlu benzin konduğu zaman dönüştürücünün yüzeyi kurşun kaplanır ve zararlı gazların daha az zararsız gazlara dönüşmesi için yürümesi gereken tepkimeler yürümez ve dönüştürücü de görevini yapamaz.

Bir diğer arıza dönüştürücünün içindeki monolitinin erimesidir ( misfiring). Bu erimenin sebebi katalitik dönüştürücü içine yanmamış yakıt kaçması sonucunda yakıtın dönüştürücü içinde egzoz gazının sıcaklığı ile tutuşması ve bu yanma sonucunda açığa çıkan yüksek sıcaklıktır. Bu egzoz sisteminin ya da katalitik dönüştürücünün hatası değildir. Birçok sebebi olabilmesine karşın sebeplerin tümü motor kaynaklıdır. Ancak bu hatanın ya da arızanın etkisi katalitik dönüştürücüde görülmesinden dolayı birçok tüketici bu hatanın dönüştürücü kaynaklı olduğunu zannetmektedir.

Sonda lambda sensörünün de arızalı olması böyle bir erimeye misfing sebebiyet verebilir. Eğer sensörün arızasından dolayı motor sürekli olarak zengin karışımla çalışıyorsa egzoz gazında olması gerekenden daha fazla CO olur. CO gazının katalitik dönüştürücüde C02 gazına dönüştürülmesi esnasında ısı açığa çıkar. Normalden daha fazla CO demek normalden daha fazla ısı demektir ki bu da monolitin erimesi demektir.