Çekiş Kontrol Sistemi Nedir? TCS / ASR Işığı Neden Yanar?

Çekiş kontrol sistemi nedir? TCS / ASR ışığı neden yanar? Çekiş kontrol sistemi nasıl çalışır? Çekiş kontrol lambasının yanmasının sebepleri nelerdir?

Modern bir araç kullanıyorsanız, aracınız bir sürü elektronik sistemle donatılmış demektir. Bu sistemlerin birçoğunun, meydana gelen arızaları sürücüye bildirmek için özel uyarı ışıkları bulunur. Çekiş kontrol ışığı da bunlardan biridir.

Diğer uyarı ışıklarından farklı olarak, çekiş kontrol ışığı doğru zamanda çalışıyorsa bu iyiye işarettir. Ancak olmadık zamanlarda yanıp sönüyor veya sürekli yanıyorsa bir şeyler ters gidiyor demektir.

Çekiş kontrol ışığının neden yandığını öğrenmeden önce çekiş kontrol sisteminin ne olduğunu bilmeniz gerekir.

 

Çekiş Kontrol Sistemi Nedir?

Tüm modern otomobiller, yolcuları olası kazalardan koruyan, çok sayıda güvenlik sistemi ile donatılmıştır. Buna kilitlenme önleyici frenler, viraj fren kontrolü, fren asistanı, çarpışma önleme sistemi ve daha fazlası dahildir. TCS, ASR, TRC, ESC, ESP gibi kısaltmaların her biri, üreticilere göre isimleri farklı olsa da çekiş kontrol sistemi ile ilgilidir.

Bu elektronik sistemlerin her biri, bir grup sensörden gelen verileri paylaşır. Bu verileri kendi yöntemleri ile işler ve yaklaşan tehlikeler hakkında sürücüyü uyarmak veya bunlardan kaçınmak için kullanırlar. Bu sistemlerin birçoğunun, herhangi bir arıza durumunda sürücüyü uyarmak için gösterge panelinde ikaz lambaları bulunur.

Adından da anlaşılacağı gibi Çekiş Kontrol Sistemi, tekerleklerin çekişini izler. Günlük sürüşlerimizde, yolda kaygan yüzeylerle karşılaşabiliriz. Başka bir araçtan dökülen yağ sızıntıları, yağmur, kar veya buz tabakası gibi doğal etkenler yolu kayganlaştırabilir. Kaygan zemin, tekerleklerin yola tutunmasını engelleyerek çekişi azaltır. Sürücü, hızlanma esnasında tekerleklerin kaydığını veya virajlarda yol tutuşunu kaybettiğini hissedebilir.

Hızlanma kısmında yaşanan sorunlar ile çekiş kontrol sistemi ilgilenir. Aracınızı kaygan bir zemin üzerinde yanlış viteste kullanmak veya lastikleriniz yola tutunmak için mücadele verirken gaza yüklenmek, akıllıca bir hareket değildir. Böyle bir durumda lastikleriniz kontrolsüz bir şekilde patinaj çekecek ve araç çok fazla güç kaybedecektir. Özellikle, kaygan bir yokuşu tırmanırken bunu daha rahat hissedebilirsiniz. Tam bu noktada çekiş kontrol sistemi devreye girer ve gösterge panelindeki ışığını yakıp söndürerek destek verdiğini sürücüye bildirir.

Bu sistem, arabanın her bir tekerleğinin dönme hızını algılamak ve analiz etmek için tekerlek hız sensörlerini kullanır. Bu veriler, işlenmek üzere elektronik kontrol ünitesine (ECU) gönderilir.

TCS sistemi, iki şeyden birini veya her ikisini de yaparak devreye girer ve patinajı önler:

İlk yöntem; ABS (kilitlenme önleyici fren sistemi) sisteminden yardım istemektir. Kayan tekerleklere, ABS tarafından kontrollü fren basıncı verilir. ABS, fren basıncını bir kerede uygulamak yerine, aralıklı olarak yavaşça verir. Bu sayede tekerleğin kayması azaltılır ve araç güvenli bir şekilde ilerleyebilir.

İkinci yöntem ise tekerleğe giden motor gücünü sınırlamak için ECU ile birlikte çalışmaktır. Bu, gaz kelebeği girişini elektronik olarak sınırlama, yakıt akışını kontrol etme, ateşleme zamanlamasını yönetme ve hatta silindirleri tamamen kapatma gibi yöntemlerle yapılır. Kayan tekerleğe giden gücü sınırlamak, üzerindeki torku azaltacak ve sonuçta kontrolsüz kaymayı ortadan kaldıracaktır. Bu, çekiş kontrol sisteminin patinajı etkin bir şekilde kontrol etmesine yardımcı olur.

Sistemin düzgün çalışıp çalışmadığını test etmek istiyorsanız, ıslak ve kaygan bir zeminde gaza biraz daha yüklenebilirsiniz. Ancak, bunu denemek için tenha ve özel bir alan olmasına dikkat edin.

Elektronik Stabilite Programı (ESP) olarak da bilinen VSC, ESC ve diğer sistemler de, kaygan yüzeylerde sürücülerin aracın kontrolünü kaybetmelerini engeller. Ancak, çalışma prensipleri farklılık gösterir. Herhangi bir kaygan yolda, TCS güvenli bir şekilde ilerlemenizi sağlar, ABS güvenli bir şekilde fren yapmanıza yardımcı olur, ESP ise virajları güvenli bir şekilde dönmenizi sağlar.

 

Çekiş Kontrol Lambası Neden Yanar?

Çekiş kontrol lambası, TCS sisteminin işleyişi veya arızası konusunda sürücüyü bilgilendirmekle görevlidir. Aracın marka ve modeline göre lambanın simgesi değişebilir. Genel olarak, aracın ana hatları ile birlikte tekerleklerin kaydığını gösteren, sarı renkli bir ikaz lambası kullanılır.

Diğer ikaz lambalarından farklı olarak, çekiş kontrol lambası genellikle sistemin düzgün çalıştığını belirtmek için yanar. Başka bir deyişle, aracın tekerlekleri patinaja düştüğü zaman yanar. Örneğin, ince bir kar tabakasıyla kaplı bir yolda aracı sürerken, çekiş kontrol lambası ya birkaç saniye yanık kalır ya da yanıp söner. Bu, sistemin kusursuz çalıştığını gösterir.

Kuru ve asfalt yüzeyde çekiş kontrol lambası yanıp sönüyor veya sürekli yanıyorsa sistemde bir sorun var demektir. Yanıp sönmesi, arızanın henüz tam oturmadığını ancak sistemin yavaş yavaş arızalanmaya başladığını gösterir. Işık sürekli yanıyorsa, sistem devre dışı demektir. Bazı araçlarda uyarı ışığı ile birlikte gösterge panelinde bir mesaj görülür. Böyle bir durumda, aracı kaygan yollarda kullanırken dikkatli olmalısınız. Sistem devre dışı kalmışsa, aracı en kısa sürede bir servise götürmeniz ve arızayı tamir ettirmeniz gerekir.

Çekiş kontrol ışığının yanmasına sebep olan arızayı saptamanın tek yolu, aracı arıza tespit cihazına bağlamak ve arıza kodlarına bakmaktır. Kablo hasarları, konnektör sorunları, açık veya kısa devreler veya diğer ilgili bileşenlerin arızalanması TCS sistemini etkileyebilir.

Arızanın nedeni genellikle kirli veya arızalı bir tekerlek hız sensörüdür. Kirle kaplı bir sensör, tekerleğin dönüş hızını doğru şekilde saptayamayaz ve ECU'ya yanlış bilgi gönderir. Bu yanlış bilgi, TCS ışığının yanmasına sebep olabilir.

Bir diğer neden ise ABS sistemi ile ilgilidir. ABS sisteminde ters giden herhangi bir sorun TCS'nin çalışmasını da bozabilir ve ışığın yanmasına neden olabilir. Böyle bir durumda TCS ışığı ile birlikte ABS ışığı da yanacaktır.

Bazı durumlarda, TCS sisteminin yeniden programlanması gerekebilir. Ya da TCS sisteminin kendisinde bir sorun olabilir.

Sorunun kaynağı ne olursa olsun çekiş kontrol lambası ciddiye alınmalıdır. Arıza giderilinceye kadar aracınızı karlı ve yağmurlu günlerde sürmekten kaçınmalısınız. Bu koşullar altında aracı kullanmak güvenlik açısından tehlikelidir. Hızlanma veya frenleme sırasında araç kontrolünü kaybedebilir.