Genleşme Valfi Nedir? Klima Genleşme Valfi Arıza Belirtileri

Genleşme valfi nedir? Klima genleşme valfi neden bozulur? Genleşme valfi arıza belirtileri nelerdir?

Tüm klima sistemlerinde, klima gazının basıncını azaltmak için tasarlanmış bir genleşme valfi veya benzeri (orifis tüpü) bir bileşen kullanılır. Genleşme valfi, hareketli parçası olmayan basit bir bileşen olmasına rağmen, arabanızdaki klima sisteminin anahtarıdır.

Klima sistemi, yüksek basınç tarafı ve alçak basınç tarafı olmak üzere ikiye bölünmüştür. Yüksek basınç tarafı kompresörde başlar ve genleşme valfinde biter. Alçak basınç tarafı ise genleşme valfinde başlar ve kompresörde biter. Bu iki bileşenin basıncı artırma ve azaltma gibi benzer fakat zıt görevleri vardır.

Asıl soru, neden böyle bir döngüye ihtiyaç olduğudur?

Bunun nedeni, yüksek basınçlı bir klima gazının basıncını hızla düşürerek soğutma etkisinden yararlanmaktır. Elinize bir kutu sprey boya veya çakmak gazı alarak bunu deneyimleyebilirsiniz. Kutuyu hızlı bir şekilde boşalttığınızda soğuduğunu fark edeceksiniz. Genleşme valfi, klima gazının hızlı bir şekilde basıncını düşürerek aynı etkiyi yaratır. Bu işlem klima gazının ısısını 32 dereceye kadar soğutabilir. Ardından bu gaz evaporatöre gönderilir ve kabindeki havayı soğutur.

Klimayı açtığınızda kompresör, klima gazını basınçlandırır ve dağıtır. Ardından klima gazı, kondansatör adı verilen radyatör tipi bir cihaza gönderilir. Kondansatör, ısının bir kısmını atmosfere aktarır ve klima gazını sıvıya dönüştürür. Yüksek basınçlı sıvı, sistem tasarımına bağlı olarak genleşme valfi veya orifis tüpü aracılığıyla kısıtlanır. Bu kısıtlama, soğutucu sıvının basıncını düşürür ve evaporatöre (bir başka radyatör tipi) gönderir. Evaporatörde ortaya çıkan soğuk hava bir fan yardımıyla araç kabinine gönderilir. Aynı zamanda, soğutma sıvısının basıncı düşer ve klima gazı buharlaşarak tekrar kompresöre geri döner ve bu döngü klima çalıştığı sürece tekrar eder.

İlave edilmesi gereken bir başka bilgi ise, tüm A/C sistemlerinde hatlardaki nemi gideren bir kurutucu bulunur. Genleşme valfi olan sistemler alıcı tip kurutucular kullanır. Filtre olarak da adlandırılan bu bileşen, kondansatör ile genleşme valfi arasında, bir başka deyişle sistemin yüksek basınç tarafında bulunur. Kurutucunun görevi, gaz ve sıvıyı birbirinden ayırmak, nemi gidermek ve kiri filtrelemektir.

Orifis tüpü olan sistemlerde ise akümülatör tipi kurutucular kullanılır. Sistemin alçak basınç tarafına yerleştirilen bu bileşen, doğrudan evaporatör çıkışına bağlanır ve sıvı haldeki soğutucuyu depolayarak kompresöre girmesini engeller.

Aşağıdaki resimde genleşme valfi ve orifis tüpü içeren her iki sistem bileşenlerinin yerleşimlerini görebilirsiniz.

Genleşme Valfi Neden Bozulur?

Genleşme valfi, klimanın çalışması için kritik öneme sahiptir. Arızalandığı taktirde klima sisteminiz düzgün çalışmaz ve görevini yerine getiremez. Genleşme valfinin arızalanmasının tek yolu, tıkanmasıdır.

Normal şartlarda genleşme valfinin tıkanması için herhangi bir neden yoktur. Klima sisteminiz, kapalı bir sistemdir, bu nedenle normalde sisteme herhangi bir pislik girmesi imkansızdır. Ancak, sistemde bir sızıntı varsa klima gazı kontaminasyona uğrayabilir ve genleşme valfi tıkanabilir. Bir başka neden ise kompresörün arızalanmaya başlaması ve aşınan bileşenlerin valfi tıkamasıdır. Ayrıca, düşük kaliteli klima gazları veya klima sızıntı önleyiciler kullanılırsa genleşme valfi tıkanabilir.

Bazı sızıntı önleyiciler, klima gazını içeride tutmak için sistemdeki sızıntı alanlarını tıkayan küçük partiküller içerir. Genellikle bu partiküller, genleşme valfinin tıkanmasına ve klima sisteminin çalışmamasına neden olur. Sistemde bir basınç testi yaparak genleşme valfinin arızalı olup olmadığını tespit edebilirsiniz.

 

Genleşme Valfi Arıza Belirtileri Nelerdir?

Klima sisteminin herhangi bir parçası gibi genleşme valfi de zamanla arızalanabilir. Arızalandığında ise aşağıdaki belirtileri fark edebilirsiniz.

Klimanın Sıcak Hava Üflemesi

Arızalı bir genleşme valfi, klima sisteminin sadece sıcak hava üflemesine neden olur. Valf kapalı konumda arızalanıp kalırsa, evaporatöre soğutucu akışı kısıtlanacak ve A/C sisteminin olması gerektiği gibi çalışması engellenecektir. Valf açık kalırsa, evaporatörü su basacak ve klima sisteminin düzgün çalışmasını önleyecektir.

Menfezlerde ve/veya Evaporatörde Buzlanma

Düzgün çalışan bir klima sistemi ne kadar soğuk hava üflerse üflesin, menfezlerde (havalandırma delikleri / ızgaralar) buzlanma görülmemelidir. Böyle bir durum, evaporatörün donduğunun göstergesidir. Havalandırma deliklerinden çıkan hava da normalden çok daha soğuk olacaktır. Başlangıçta bu iyi birşeymiş gibi gelebilir, ancak böyle devam ederse sistemin genel performansına zarar verir.

Açık kalmış bir genleşme valfi, evaporatörün taşmasına neden olabilir ve bu da evaporatörün çıkışında buzlanma oluşumuna neden olabilir. Öte yandan, genleşme valfinin dış kısmındaki buzlanma, valfin tıkalı veya kapalı konumda sıkıştığını gösterir.

Klima Sistemi Yağı ve/veya Boya Oluşumu

Genleşme valfinin sızıntı yapması da mümkündür. Bu durumda, valf çevresinde biriken klima sistemi yağını fark edebilirsiniz. Sisteme boya eklenmişse fosforlu yeşil boyayı da fark edebilirsiniz.

Sürekli Çalışan Klima Kompresörü

Klima genleşme valfi açık kalır ve düzgün kapanmazsa, kompresör sürekli çalışacak ve sisteme klima gazı pompalayacaktır. Bu durum devam ettikçe kompresöre aşırı yük binecek ve sistemdeki diğer bileşenler aşınmaya ve bozulmaya başlayacaktır.

Tutarsız Hava Akışı

Arızalı bir genleşme valfi bazı durumlarda, sistemdeki soğutucu akışını düzenlemede tutarsız bir performans gösterir. Böyle bir durumda, kabine giren hava soğuk ve sıcak arasında değişerek tutarsızlık gösterir.

Genleşme valfini değiştirme maliyeti, aracın marka ve modeline bağlı olarak değişebilir. Valf değiştirilirken klima sisteminin boşaltılması ve işlemin ardından tekrar doldurulması gerekir. Parça ucuz olmasına rağmen, onarım maliyetinin çoğu işçilikten kaynaklanır.