Motorun Aşırı Isınması ve Nedenleri

Motor neden aşırı ısınır? Motor aşırı ısınırsa nereleri kontrol etmek gerekir? Motorun aşırı ısınması hangi sorunlara yol açar?

Motorunuz Aşırı Isınıyor mu?

Çoğu motor nispeten sabit bir çalışma sıcaklığı, uygun emisyon kontrolü, iyi yakıt ekonomisi ve performans için gerekli olan yaklaşık 90° ila 104° derece (195 ila 220 fahrenheit)  "normal" bir sıcaklık aralığında çalışmak üzere tasarlanmıştır. Ancak motorun normalden daha sıcak çalışmasına neden olan sorunlar ortaya çıkabilir.

Motorun soğutma sistemi 50/50 su ve etilen glikol esaslı antifiriz karışımı ile doldurulur. Soğutma suyu, radyatör kapağı tarafından basınç altında tutulmadıkça 104° derecede (225 fahrenheit) kaynar. 15 PSI'lık bir radyatör kapağı, 50/50 soğutma sıvısının kaynama noktasını 129° dereceye (265 fahrenheit) kadar yükseltir. Su ile antifiriz konsatrasyonu karışımı 70/30 (önerilen maksimum) yükseltilirse, 15 PSI radyatör kapağı ile kaynama sıcaklığı 135° dereceye (276 fahrenheit) kadar çıkar. Çünkü basınç arttıkça suyun kaynama ''derecesi'' yükselir. Bu nedenle radyatör kapağı soğutucunun kaynaması ve motorun aşırı ısınması üzerinde önemli bir rol oynamaktadır.

Suyun sıcaklığı herhangi bir nedenle normalin üzerine çıkıyorsa motorun aşırı ısınma tehlikesi söz konusudur.

 

Motorun Aşırı Isınmasının Olası Nedenleri

Aşırı ısınmaya, soğutma sisteminin emme, taşıma ve dağıtma kabiliyetini azaltan herhangi bir şey sebep olabilir. Soğutma suyu seviyesinin düşük olması, su sızıntısı (iç veya dış sızıntılar), su kanallarında biriken tortular nedeniyle motorun içindeki ısı iletkenliğinin düşük olması, açılmayan arızalı termostat, radyatördeki zayıf hava akışı, arızalı fan termiği, çalışmayan soğutma fanı, ezilmiş alt radyatör hortumu, aşınmış veya gevşemiş su devirdaim pompası, hatta arızalı bir radyatör kapağı nedenler arasında sayılabilir.

Doğanın temel yasalarından biri, ısı transferi daima yüksek sıcaklıktan, düşük sıcaklığa doğrudur. Asla tersi olmaz. Bu nedenle, sıcak metali soğutmanın tek yolu, onu daha soğuk bir sıvı ile sürekli temas halinde tutmaktır. Bunu yapmanın tek yolu ise soğutucuyu sürekli dolaşımda tutmaktır. Su pompası, termostat veya soğutma suyu kaçağı nedeni ile sirkülasyon durursa sıcaklıklar yükselmeye başlar ve motor aşırı ısınır.

Soğutma sıvısı ayrıca, motorun içine akım eden ısıdan kurtulmalıdır. Radyatör kanalları böcek ve döküntülerle tıkanmışsa veya iç geçişleri tortu, pas veya pislikle tıkanmışsa, soğutma verimi düşer ve motor ısınır. Soğutma fanı, radyatörden hava çekecek kadar hızlı hareket etmiyorsa veya dönmüyorsa aynı şey meydana gelecektir.

Motorun ortalama sıcaklığını normal aralık içinde tutmak için termostat görevini yapıyor olmalıdır. Termostat açılmazsa, soğutucu akışını etkili bir şekilde engeller ve motor aşırı ısınır.

Ayrıca, egzoz kısıtlamaları motorun aşırı ısınmasına neden olabilir. Egzoz, motordan çok fazla ısı taşır. Bu nedenle katalitik konvertör kısıtlanmışsa, bir boru kıvrılmış veya ezilmişse, egzoz sistemi motorun içinde ısı birikmesine neden olabilir.

Motorunuz gerçekten ısınmamış, arızalı soğutma suyu sensöründen dolayı hararet göstergeniz yükselmiş veya ikaz lambanız yanıyor olabilir. Bu durum soğutma sıvısının eksik olmasından da kaynaklanabilir. İçeride hapsolmuş hava, sensörün arıza vermesine sebep olabilir.

 

Motor Aşırı Isınırsa Ne Olur?

İçten yanmalı motorun aşırı ısınması, motorda patlama oluşmasına neden olur. Motorda aşırı sarsıntılar ve güç kaybı meydana gelir.

Aşırı ısınma pistonların aşınmasına neden olabilir. Pistonlar genleşerek şişmeye başlar ve kısıtlı alan nedeni ile silindirlere sürterek altından kalkamayacağınız masraflara yol açabilir.

Egzoz valfleri kılavuzlarına yapışabilir veya sürtebilir. Bu, supaplara zarar verebilir, kılavuzları sıkıştırabilir ve sıkıştırma kaybına neden olabilir.

Motorun aşırı ısınmasının bir başka sonucu da şişmiş bir silindir kapak contasıdır. Aşırı ısı, contanın alüminyum dökme demirden neredeyse üç kat daha hızlı şişmesini sağlar. Termal stres, contayı şişirerek çarpıtabilir ve ezilmesine neden olur. Bu durum contanın görevini yapmasını engelleyerek motor suyu ile yağın birbirine karışmasına sebep olur.

Motorun aşırı ısınması aynı zamanda eksantrik milinin kırılmasına neden olabilir.

Motorun aşırı ısınması ayrıca eski radyatör ve ısıtıcı hortumlarını zorlayarak ek basınç altında patlamalarına neden olabilir. Soğutma sisteminin içinde oluşan buhar radyatöre de zarar verebilir.

Hararet uyarı lambası asla göz ardı edilmemelidir. Northstar motorlu Cadillac gibi birkaç yüksek teknoloji ürünü otomobil, soğutucu kaybı durumunda silindirleri "hava soğutması" için devre dışı bırakabiliyor ve düşük güçte çalışmaya devam edebiliyor olsa da, çoğu motor aşırı ısınırsa ciddi hasar görür. Bu nedenle, aşırı ısınmanın ilk işaretinde araba kullanmayı derhal bırakmanız gerekmektedir. Motoru durdurun, soğumaya bırakın ve daha fazla seyahat etme riskine girmeden önce nedenini bulup düzeltmeyi deneyin.

 

Kontrol Edilmesi Gereken Parçalar

Termostat

Motorun aşırı ısınması genellikle normal çalışan bir termostatı bozar. Motor başka bir sorun nedeniyle aşırı ısınmışsa, termostat test edilmeli veya değiştirilmelidir.

Termostatı kontrol etmenin bir yolu motoru çalıştırmak ve üst radyatör hortumunu elle kontrol etmektir (veya sıcaklığını okumak için kızılötesi kontaksız bir termometre kullanın). Motor ısınana ve termostat açılana kadar hortum soğuk olmalıdır. Hortum sıcaksa termostat açıyor anlamına gelir.

Termostatı test etmenin bir başka yolu, onu çıkarmak ve bir kaynar su kabına batırmaktır (açması gerekir). Kesin açılma sıcaklığı bir termometre kullanılarak kontrol edilebilir.

Termostatın değiştirilmesi gerekiyorsa, orijinali ile aynı sıcaklık derecesine sahip olandan satın almanız gerekir. 1971'den bu yana çoğu otomobil ve hafif kamyon, 88 veya 92 dereceli termostatlara ihtiyaç duyar. Aşırı ısınma eğilimi nedeni ile 71 veya 82 dereceli bir termostat kullanılması, yakıt ve yağ tüketimini, segman aşınmasını ve emisyonları artırabilir. Bilgisayarlı motor kontrolleri olan daha yeni araçlarda yanlış termostat kullanılması büyük performans kayıplarına ve emisyon sorunlarına neden olabilir.

Önemli Not:

Soğutma sistemini yeniden doldururken termostatın altına hava sıkışabilir. Bu, termostatın açılmasını önleyen ve motorun aşırı ısınmasına neden olabilen bir buhar katmanı oluşturacaktır. Bazı soğutma sistemlerinde bir veya daha fazla hava tahliye vanası bulunur. Soğutma sisteminizde bir hava tahliye vanası yoksa, aşağıdaki resimdeki termostatta gösterildiği gibi küçük bir delik açabilirsiniz. Bu, motor bloğunda sıkışan havanın termostattan geçmesine izin verecektir. Bazı termostatlar "sallantı valfi" adı verilen benzer bir özelliğe sahiptir. Termostatta havanın kaçmasına izin veren bir pim ile küçük bir delik vardır.

 

Soğutma Sistemi Kaçakları

Kaçaklar nedeniyle soğutma suyu kaybı muhtemelen motorun aşırı ısınmasının en yaygın nedenidir. Olası sızıntı noktaları arasında hortumlar, radyatör, kalorifer peteği, su pompası, termostat yuvası, silindir contası, motor bloğu su tapaları, otomatik şanzıman yağ soğutucusu, silindir kafaları ve bloğu bulunur.

Tüm soğutma sisteminin dikkatlice görsel olarak incelenmesi, "basınç testi" yapılarak soğutma sisteminin ve radyatör kapağının gözlemlenmesi gerekir. Basınç testi, silindir contası, silindirler ve bloktaki çatlaklardan kaynaklı iç sızıntıları ortaya çıkarır. İyi bir sistem, 12 ila 15 psi basıncı 15 dakika veya daha uzun süre hiç kayıp yaşamadan tutmalıdır. Basınç azalıyorsa motorda bir iç kaçak sızıntısı vardır (büyük olasılıkla hatalı silindir contası, çatlak silindir veya motor bloğu).

Radyatör kapağına da basınç testi yapılması önemlidir. Çünkü zayıf bir kapak (çok düşük basınç derecesine sahip olan) soğutma sıvısının kaynama noktasını düşürür ve soğutma sıvısının radyatörden kaçmasına izin verir.

 

Silindir Kapak Contası

Kötü haber çünkü silindir kapak contası sızdırıyorsa onarımı pahalıdır. Sızdıran bir silindir kapak contası, motor suyunun silindirlere veya kartere sızmasına izin verir. En büyük belirtisi aracın egzozundan beyaz duman çıkmasıdır. Özellikle de araç bir süre bekletilip yeniden çalıştırılmışsa daha belirgin gözükür. Silindir kapak contasının sağlamlığı basınç testi ile teşhis edilebilir. Veya CO2 testi yaptırabilirsiniz. Bu testte mavi renkli bir sıvı kullanılır. Poşet içerisindeki sıvı radyatöre koyulur. Eğer motorda kaçak varsa kimyasal tepkime sonucu mavi renk yeşile dönüşür.

Sızdıran kapak contası, genellikle soğutma sistemine bir sızdırmazlık maddesi eklenerek geçici olarak kapatılabilir. Ancak aşırı sızıntılar veya sızdırmazlık maddesi ile durdurulamayanlar için contanın değiştirilmesi gerekir.

 

Fan

Mekanik fanlarda, motorun aşırı ısınma sorunlarının çoğu hatalı bir fan termiğinden kaynaklanır. Bununla birlikte kaçıran bir fan davlumbazı fanın soğutma etkinliğini % 50'ye kadar (fanın radyatörden uzaklığına bağlı olarak) azaltabilir. Özellikle sıcak havalarda veya çok çalışan motorlarda, motorun aşırı ısınmasına neden olabilir.

Arızalı fan termiği, ısınma sorunlarında genellikle gözden kaçırılan bir parçadır. Araçlardaki fan termiği radyatör soğutma fanını mekanik olarak hareketlendiren bir parçadır. Motorun sıcaklığına bağlı olarak bu termik, soğutma fanının tam güç olarak çalışmasını sağlar. Zamanla kademeli olarak bozulmakta ve yılda yaklaşık 200 rpm bir kayıp meydana gelmektedir. Genellikle uzun kullanım sürelerine erişebilen fan termikleri kimi zaman maruz kaldığı yüksek sıcaklıktan dolayı hasara uğrayabilir. Fan termiği arızalanırsa soğutma sistemi performanslı çalışamaz ve motor aşırı ısınma eğilimi gösterir. Bu durumda yeni bir fan termiği almak gerekmektedir. Ortalama olarak, bir fan termiğinin ömrü yaklaşık olarak bir su pompası ile aynıdır. Biri değiştirildiğinde diğeri de değiştirilmelidir.

Fan termiği sıvı sızıntısı belirtileri gösteriyorsa (göbekten dışarıya doğru yayılan yağlı çizgiler), motor kapalıyken çok az bir direnç ile hızla dönüyorsa, fanı içeri veya dışarı doğru ittiğinizde sallanıyorsa değiştirilmesi gerekir.

Hidrolik soğutma fanlarında, fan rölantide ve düşük hızda yeterli soğutma sağlamak için yeterince hızlı dönmelidir.

 

Su (Devirdaim) Pompası

Pompa milindeki herhangi bir yalpalama değişmesi gerektiğinin habercisidir. Bazı durumlarda, pervane kanatları korozyon nedeniyle kötü bir şekilde aşınır veya pervane milden gevşeyebilir. Bu durum motorun aşırı ısınmasına neden olabilir. Yanlış pompa seçimi de motorun aşırı ısınmasına neden olabilir. Serpantin tahrik kayışlarına sahip bazı motorlar, normal V kayışlarıyla aynı motorda kullanılanların tersi yönde dönen özel bir su pompası gerektirir.

Çok sık olmasada, bazen su pompası çarkı, pompa şaftı üzerinde gevşeyebilir ve su pompası kasnağı normal dönüyor gibi görünmesine rağmen dönemez. Çark dönmezse, motorda soğutma sıvısı sirkülasyonu az olur veya hiç olmaz. Sorunun bu olup olmadığını anlamanın tek yolu su pompasını sökmek ve çarkı kontrol etmektir. Ayrıca, bazı plastik çarklar zaman içinde ciddi şekilde aşınabilir. Su pompası gövdesi ve / veya çark da kavitasyon erozyonu yaşayabilir. Mahfaza ile pervane arasındaki açıklığın artması soğutma sıvısının akışını azaltacaktır ve motorun aşırı ısınmasına neden olacaktır.

 

Kayış

Kayış gerginliğini ve durumunu kontrol edin. Kayan gevşek bir kayış, su pompasının soğutma sıvısının yeterince hızlı sirkülasyonunu ve / veya fanı doğru soğutma için hızlı bir şekilde dönmesini engelleyebilir.

 

Alt Radyatör Hortumu

Ezilmiş veya sıkışmış bir hortum (üst veya alt) soğutma sıvısının akışını engeller ve motorun aşırı ısınmasına neden olabilir. Alt hortum genellikle içinde büyük bir yaya benzeyen metal bir takviye teline sahiptir. Bunun amacı, su pompası hortumdan su çekerken hortumun çökmesini önlemektir. Bu tel eksikse veya paslanma nedeniyle deforme olmuşsa, hortum çökebilir.

 

Tıkalı veya Kirli Radyatör

Kir, ölü böcekler ve döküntüler radyatördeki hava akışını engelleyebilir ve ısının dağılma yeteneğini azaltabilir. İç korozyon ve birikintiler soğutucunun akışını engelleyebilir. Dahili tıkanmaları bulmanın en iyi yolu, radyatörün yüzeyini kızılötesi termometre ile taramaktır. Tıkalı bir radyatör temizlik için sökülmeli veya değiştirilmelidir. Soğutma sisteminin yıkatılması veya kimyasal temizleyiciler kullanılması pas ve birikintileri temizlese de tıkalı bir radyatörü açmak için yeterli değildir.

Soğutma sistemini yeniden doldurduktan sonra içerideki havayı tahliye etmeyi unutmayın.

 

Aşırı Egzoz Geri Tepme Basıncı

Tıkanmış bir katalitik konvertör egzoz akışını kısıtlar ve motorda ısının artmasına neden olur. Diğer nedenler, ezilmiş bir egzoz borusu veya daraltılmış bir çift cidarlı borudur. Boşta emme vakumunu kontrol edin. Emme vakumu düşük okursa ve düşmeye devam ederse, egzoz sistemini kontrol edin.

 

Frenler

Yapışan bir disk fren kaliperi veya boşa çıkmayan park freni, motorunuzun normalden daha fazla çalışmasına ve zorlanmasına neden olabilir. Bu durum da motor gereğinden fazla ısınabilir. Frenleri kontrol edin ve gerekirse düzeltin.

 

Motorun Fazla Çalışması

Günümüzde pek çok binek otomobilin soğutma sistemleri marjinaldir. Sıcak havalarda, yüksek hızlı dağ sürüşlerinde, yüksek devir kullanımlarında ve uzun süreli çalıştırmalarda ortaya çıkan ekstra ısıyı soğutmak için yeterli kapasiteye sahip değildir. Orijinal radyatörün daha büyük veya daha kalın bir radyatörle değiştirilmesi soğutma kapasitesini artırabilir.