CVT Şanzıman Nedir? CVT Şanzıman Nasıl Çalışır?

Bir çeşit otomatik şanzıman olan CVT (Continuously Variable Transmission) dilimize "Sürekli Değişken Şanzıman" olarak çevrilir ve modern otomobillerde yaygın olarak kullanılır.

CVT Şanzımanın Tarihçesi

CVT şanzıman, yakın zamanda popülerlik kazanmış olsa da tasarımı yüzyıllardır varlığını sürdürmektedir. İlk CVT'yi 1490 yılında Leonardo DaVinci tasarlamış olsa da 1886 yılında Daimler ve Benz tarafından resmi olarak patentlendi. İlk kez 1910 yılında düzenlenen hill-climb (tepe tırmanma) yarışmalarında, Zenit motosiklet bir modelinde CVT şanzıman kullandı. Motosiklet o kadar başarılıydı ki yarışmalardan men edildi ve böylece ün kazandı. 1950'lerde Hollandalı otomobil üreticisi DAF tarafından Variomatic şanzımanlarda kullanılmaya başlandı. 1980'lerin sonuna doğru ise Subaru, Justy adlı mini modelinde kullandı ve CVT şanzıman akımı başlamış oldu. Honda, Nissan, Toyota başta olmak üzere günümüzde hemen hemen tüm üreticilerin CVT şanzımanlı en az bir modeli bulunmaktadır. Günümüzde birçok hibrit araç CVT şanzıman kullanılarak üretilmektedir.

CVT Şanzıman Nasıl Çalışır?

Diğer şanzımanlarda bulacağınız dişlilerin aksine, bir CVT şanzıman çok daha basit bir tasarıma sahiptir. İki kasnak, V kayışı, birkaç mikroişlemci ve sensörden oluşur. Sabit dişliler yerine kasnaklar bulunur. Bu kasnakların üst ve alt sınırı bellidir. Ancak bu üst ve alt sınır arasında teorik olarak sonsuz vites aralığı bulunur. Kasnağın biri motora diğeri ise tekerleklere bağlıdır. V şekilli çelik veya kauçuk bir tahrik kayışı iki kasnağı birbirine bağlar ve aracın hızına göre kasnakları birbirine doğru yakınlaştırır veya uzaklaştırır. Gaz pedalına bastığınızda sensör motor devrini ve tekerleklerin dönüş hızını hesaplayarak durumu araç bilgisayarına iletir. İstenen güç miktarına göre kasnak hareket ettirilir. Diğer kasnak da buna göre ayarlanır. Bu sayede sürüş koşulu için en ideal vites aralığı seçilmiş olur.

CVT Şanzımanın Avantajları Nelerdir?

• Daha az karmaşık yapıları sayesinde kompakt tasarıma sahiptir.
• Klasik şanzımanlara kıyasla vites geçişleri daha yumuşaktır.
• Hıza göre sürekli kendini ayarladığından daha fazla yakıt ekonomisi sağlarlar.
• Rampalarda daha yüksek performans sunarlar.

CVT Şanzımanın Dezavantajları Nelerdir?

• Klasik otomatik şanzımanlara kıyasla maliyetleri daha yüksektir.
• Kasnaklar arasındaki tahrik kayışı zamanla aşınabileceğinden klasik otomatik şanzımanlardan daha düşük ömürlüdür. (Ortalama 150-200 bin km.)
• Onarım ve parça değişim maliyetleri daha yüksektir.
• Ani hızlanmalarda düşük performans. Bu nedenle spor coupe ve performans otomobillerinde kullanılmazlar.
• Şanzımanın çıkardığı ses klasik şanzımanlardan farklıdır. Sesi azaltmak için bol miktarda yalıtım malzemesi kullanılsa da alışık değilseniz rahatsızlık verebilir.

CVT Şanzımanlı 2. El Araç Alırken Dikkat Edilmesi Gerekenler

CVT şanzımanlı ikinci el araç alırken iyi araştırma yapmanız gerekir. Şanzıman sorunları yaşamamak ve gereksiz masraflardan kaçınmak için mutlaka bir test sürüşü yapın ve aşağıdaki belirtileri kontrol edin.

• Park, sürüş ve geri vites modları arasında geçiş yapın. Şanzımanın kayması 1 saniyeden fazla sürerse, yakında bozulacağının işaretidir.
• CVT şanzımanlar doğal olarak klasik şanzımanlardan daha fazla ses çıkarır. Ancak uğultu ve inleme sesleri aşırı yüksek olmamalıdır. Hızlanırken aşırı ses duyarsanız bu bir kırmızı alarmdır.
• Aracın hızlanması sürekli ve kesintisiz olmalıdır. Eğer anlık bir güç kaybı meydana geliyorsa CVT şanzıman arızalıdır.
• Vites değişimleri sırasında araç asla sarsılmamalıdır.
• Bir CVT şanzımanın devri tutarlı kalmalıdır. Sabit hızda aracı sürerken devir dalgalanması fark ederseniz, bir sorun olduğunun göstergesidir.
• Saydığımız belirtilerden herhangi birini yaşıyorsanız ve ek olarak şanzıman yağı kirliyse, CVT şanzımanda bir sorun olduğunun göstergesidir.

Özetle; performans en önemli kriteriniz değilse, yakıt tasarrufuna önem veriyorsanız, çoğunlukla aracınızı şehiriçi veya rampası çok olan dağlık bölgelerde kullanıyorsanız CVT şanzıman mantıklı bir seçenektir.

En önemli kriteriniz performans ise manuel mod kullanımı olan çift kavramalı şanzımana (DSG, EDC, DCT, vb.) sahip araçları tercih etmelisiniz.