Elektrikli Yakıt Pompası Nedir?

Elektrikli yakıt pompası nedir? Elektrikli yakıt pompası nasıl çalışır? Yakıt pompası arızası nasıl anlaşılır?

Yakıt deposundan enjektörlere yakıt pompalamak için hem benzin hem de dizel enjeksiyonlu motorlarda elektrikli yakıt pompası kullanılır. Enjektörlerin motora yakıt püskürtebilmesi için pompanın yakıtı yüksek basınç altında (uygulamaya bağlı olarak tipik olarak 30 ila 85 psi) göndermesi gerekir. Motorun doğru çalışması için yakıt basıncının spesifikasyonlar dahilinde olması gerekir. Düşük basınç, motoru yakıtsız bırakarak fakir çalışmasına, dolayısıyla teklemesine ve stop etmesine neden olur. Aşırı yüksek basınç ise rölanti düzensizliğine, fazla yakıt tüketimine ve farklı motor sorunlarına sebep olabilir.

Elektrikli yakıt pompaları genellikle yakıt deposunun içine monte edilir. Deponun dışına monte edilen modelleri de mevcuttur. Bazı araçlarda ise tankın içinde ve dışında olmak üzere çift yakıt pompası bulunur. Depo içi konum, yakıt pompası motorunun ürettiği vızıltı sesini bastırmaya yardımcı olur. Ayrıca pompanın yakıt içinde olması, pompa motorunun yağlanmasına ve soğutulmasına da yardımcı olur.

Yakıt deposunda ki yakıt miktarının 1/4 (çeyrek) deponun altına düşmemesine dikkat edilmelidir. Yakıt miktarı çeyrek deponun altına inerse pompa motorunun ısınmasına ve ömrünün kısalmasına neden olur. Ayrıca, keskin virajlarda, fren yaparken veya hızlanırken pompanın anlık olarak yakıtsız bırakılma riski vardır. Yakıtın tamamen bitmesi ise yakıt pompasının tamamen arızalanmasına neden olabilir.

Yakıt pompası, gösterge panelindeki yakıt göstergesine bir elektrik sinyali gönderen bir şamandıra ile donatılmıştır.

Yeni araçların çoğu "türbin" tip yakıt pompası kullanır. Türbin yakıt pompasının motora bağlı pervane kanatları vardır. Bu kanatlar, pervane dönerken yakıtı pompaya doğru iter. Pozitif deplasmanlı tip pompalar gibi titreşim üretmezler. Çok düzgün ve sessiz çalışırlar. Daha yüksek hızlarda, tipik olarak 7.000 dev / dak'ya kadar çalışır ve eski tip pompalardan daha az akım çeker. Ayrıca üretimi daha az karmaşıktır ve çok dayanıklıdır.

 

Elektrikli Yakıt Pompası Nasıl Çalışır?

Sürücü kontak anahtarını açtığında, güç aktarım sistemi kontrol modülü (PCM) yakıt pompasına voltaj sağlayan bir röleye elektrik sinyali gönderir. Pompanın içindeki motor, yakıt sisteminde basınç oluşturmak için birkaç saniye dönmeye başlar ve durur. PCM'deki bir zamanlayıcı, motor çalışana kadar pompanın ne kadar süre çalışacağını belirler.

Depodaki yakıt bir boru ve ağ filtre aracılığıyla pompaya çekilir. Ağ filtre, pompanın pas ve kire maruz kalmasını önler. Daha sonra yakıt, tek yönlü bir çek valf yoluyla pompadan çıkar (pompa çalışmıyorken sistemde kalan basıncı korur) ve yakıt hattı ve yakıt filtresinden motora doğru itilir. Yakıt filtresi, pas, kir ve diğer katı maddeleri yakalayarak enjektörlerin tıkanmasını engeller. 

Yakıt daha sonra motordaki yakıt besleme rayına akar ve ayrı ayrı yakıt enjektörlerine yönlendirilir. Yakıt rayındaki bir basınç regülatörü, yakıtın basıncını korur ve fazla yakıtı depoya geri gönderir.

Geri dönüşsüz EFI sistemlerine sahip yeni araçlarda, yakıt basınç regülatörü yakıt deposunda bulunur ve yakıt pompası modülünün bir parçasıdır. Motordan depoya geri yakıt dönüş hattı yoktur.

Yakıt pompası, motor çalıştığı andan itibaren sürekli çalışır. Kontak anahtarı açık olduğu sürece çalışmaya devam eder. Motor durursa PCM, RPM sinyalinin kaybını algılayacak ve pompayı kapatacaktır. Pompanın çalışma hızı motor yüküne ve hızına bağlı olarak değişir. Bu durum PCM tarafından kontrol edilir. Eski araçlarda ise yakıt pompası sabit bir hızda çalışır.

Çoğu araçta (özellikle Ford'larda), bir kaza durumunda yakıt pompasını kapatan bir "güvenlik anahtarı" bulunur. Bu sayede, bir kaza esnasında yakıt hattı kopar ya da kırılırsa yangın riski azalır. Sert bir sarsıntı veya çarpma durumunda güvenlik anahtarı çalışır ve yakıt pompası devresini kapatır. Pompanın yeniden çalışabilmesi için güvenlik anahtarının manuel olarak sıfırlanması gerekir.

 

Yakıt Pompası Arızası

Yakıt pompası aracın ömrü boyunca dayanacak şekilde tasarlanmıştır. Ancak yakıt deposu içindeki kirlenme (kir veya pas), depodaki düşük seviyedeki yakıt nedeniyle aşırı ısınma, yakıtın bitmesi, düşük voltaj, kablo sorunları, aşırı çalışma, tıkalı yakıt filtresi, vb. etkenlerden dolayı erken arızalanabilir. Yakıt pompası ne kadar çok çalışırsa, o kadar ısınacak ve güç devresinden daha fazla amper çekecektir.

Yakıt pompası arızalandığında, genellikle herhangi bir uyarı vermeden durur. Yolculuğunuz gayet iyi geçerken, aniden motorunuz stop edebilir ve yolun kenarında mahsur kalabilirsiniz. Ya da aracınızı çalıştırmak istediğinizde marşın bastığına fakat çalışmadığına şahit olursunuz.

Böyle bir durumda, arızanın yakıt pompasından olup olmadığını anlamak için, kontak anahtarını açtıktan sonra pompa sesini dinlemelisiniz. Yakıt pompası genellikle arka koltuğun alt kısmında yer alır. Pompa sesi duyamıyorsanız yakıt pompası arızalanmış demektir. Bunu, marşa basarken egzoz borusundan gelen çiğ yakıt kokusundan da anlayabilirsiniz. Çiğ yakıt kokusu yoksa motora hiç yakıt gitmiyor demektir.

Arızalı bir yakıt pompası çoğu araçta herhangi bir arıza teşhis kodu ayarlamaz veya Motoru Kontrol Et ışığını (Arıza Gösterge Lambası) yakmaz. Motor normal şekilde krank ve ateşleme yapacaktır, ancak hiç yakıt gelmediği için çalışmayacaktır.

Arızanın nedeni yakıt pompası, yakıt pompası rölesi, sigorta veya kablo bağlantıları olabilir. Çalışmama durumunun yakıt olmamasından kaynaklanıp kaynaklanmadığını anlamanın bir başka yolu da gaz kelebeğine bir miktar aerosol marş sıvısı püskürtmektir. Eğer motor birkaç saniye çalışır ve sonra durursa; ateşleme ve sıkıştırma var fakat yakıt yok demektir. Bu durumda yakıt pompası kontrol edilmelidir.

Arızalı bir pompanın tamiri mümkün olsa da, takım olarak değiştirilmesi daha doğru bir seçenektir. Eğer orjinal pompa yerine farklı alternatiflere yönelecekseniz dikkat etmeniz gereken, orjinali ile aynı çalışma basıncını üreten ve aynı hacimde yakıtı verebilen bir pompa alınmalıdır. Yanlış pompanın kullanılması, yakıt basıncında ve akışında farklılıklara neden olacağından bir takım motor sorunlarına yol açabilir.